Capella

Capella
Capella se ligging (in die rooi sirkel).
Sterrebeeld	Koetsier
Bayer-naam	Alpha Aurigae
Spektraaltipe	Aa:: K0III[1], Ab:: G1III[1], H: M2,5 V[2],L: M4[3]
Soort	Veelvoudige ster
Waarnemingsdata (Epog J2000)
Regte klimming	A:: 05h 16m 41.35871s[4] H: 05h 17m 23.728s[5] L: 05h 17m 23.943s[6]
Deklinasie	A:: +45° 59′ 52.7693″[4] H: +45° 50′ 22.97″[5] L: +45° 50′ 19.84″[6]
Skynmagnitude (m)	A:: +0,08[7], H: 10,16[8], L: 13,7[9]
Besonderhede
Massa (M☉)	Aa:: 2,5687 ± 0,0074, Ab:: 2,4828 ± 0,0067, H: 0,57,[10][11]L: 0,53[10]
Radius (R☉)	Aa:: 11,98 ± 0,57 Ab:: 8,83 ± 0,33 H: 0,54 ± 0,03[12]
Ouderdom (jaar)	590-650
Temperatuur (K)	Aa: 4 970 ± 50 Ab:: 5 730 ± 60 H: 3 700 ± 150[12]
Afstand (ligjaar)	42,919–43,48
Eienskappe
Veranderlikheid	A: (RS CVn)[13] (vermoedelik)[14]
Veelvoudigheid	4 sterre
Ander name
Alhajoth, Hokulei, α Aurigae, 13 Aurigae, ADS 3841, BD+45 1077, CCDM J05168+4559, GC 6427, HD 34029, HIP 24608, HR 1708, IDS 05093+4554, LTT 11619, PPM 47925, SAO 40186 e.a.
Portaal    Sterrekunde

Capella (ook bekend as Alpha Aurigae of α Aur) is die helderste ster in die sterrebeeld Koetsier (Auriga) en die sesde helderste ster aan die naghemel. In die Noordelike Halfrond is dit die derde helderste ster, naas Arcturus en Vega. In die noordelike winter is dit ’n prominente voorwerp wat noord van 44°N sirkumpolêr is. Die Latynse naam beteken "klein bok" en stel die bok Amaltea in die Griekse mitologie voor waaraan Zeus as ’n baba gedrink het. Capella is relatief naby, teen net 42,9 ligjare van die Son af.

Hoewel dit met die blote oog soos ’n enkele ster lyk, is dit eintlik ’n vierdubbele ster wat uit twee dubbelsterre bestaan: die sterre Capella Aa, Capella Ab, Capella H en Capella L.

Die primêre paar, Capella Aa en Ab, is twee heldergeel reusesterre, wat albei ’n massa sowat 2,5 keer dié van die Son het. Die sekondêre paar, Capella H en L, is sowat 10 000 AE van die eerste paar af en is twee dowwe, klein en relatief koel rooidwerge.

Capella Aa en Ab het albei die waterstof in hul kern opgebruik en weg van die hoofreeks beweeg. Hulle is in ’n baie nabye, ronde omwenteling omtrent 0,74 AE van mekaar af en draai elke 104 dae om mekaar. Capella Aa is koeler en helderder as Ab en is van die spektraaltipe K0III; dit sit tans helium in sy kern om in koolstof en suurstof. Capella Ab is effens kleiner en warmer en van spektraaltipe G1III; dit is in die Hertzsprung-gaping, waar subreuse uitsit en afkoel om rooireuse te word.

Capella is een van die helderste X-straalbronne in die lug; die strale kom vermoedelik hoofsaaklik van die korona van Capella Aa.

1. ↑ ^{1,0 1,1} Strassmeier, K. G.; Fekel, F. C. (1990). "The spectral classification of chromospherically active binary stars with composite spectra". Astronomy and Astrophysics. 230: 389. Bibcode:1990A&A...230..389S.
2. ↑ Joy, Alfred H.; Abt, Helmut A. (1974). "Spectral Types of M Dwarf Stars". Astrophysical Journal Supplement. 28: 1. Bibcode:1974ApJS...28....1J. doi:10.1086/190307.
3. ↑ Bidelman, W. P. (1985). "G. P. Kuiper's spectral classifications of proper-motion stars". Astrophysical Journal Supplement Series. 59: 197. Bibcode:1985ApJS...59..197B. doi:10.1086/191069. ISSN 0067-0049.
4. ↑ ^{4,0 4,1} Verwysingfout: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named vanLeeuwen2007
5. ↑ ^{5,0 5,1} Roeser, S.; Bastian, U. (1988). "A new star catalogue of SAO type". Astronomy and Astrophysics Supplement Series. 74: 449. Bibcode:1988A&AS...74..449R. ISSN 0365-0138.
6. ↑ ^{6,0 6,1} Cutri, R. M.; Skrutskie, M. F.; Van Dyk, S.; Beichman, C. A.; Carpenter, J. M.; Chester, T.; Cambresy, L.; Evans, T.; Fowler, J.; Gizis, J.; Howard, E.; Huchra, J.; Jarrett, T.; Kopan, E. L.; Kirkpatrick, J. D.; Light, R. M.; Marsh, K. A.; McCallon, H.; Schneider, S.; Stiening, R.; Sykes, M.; Weinberg, M.; Wheaton, W. A.; Wheelock, S.; Zacarias, N. (2003). "VizieR Online Data Catalog: 2MASS All-Sky Catalog of Point Sources (Cutri+ 2003)". VizieR On-line Data Catalog: II/246. Originally Published In: 2003yCat.2246....0C. 2246: II/246. Bibcode:2003yCat.2246....0C.
7. ↑ Hoffleit, Dorrit; Jaschek, Carlos (1991). "The Bright star catalogue". New Haven, Conn.: Yale University Observatory, 5th Rev.ed. Bibcode:1991bsc..book.....H.
8. ↑ Eggen, Olin J. (1963). "Three-color photometry of the components in 228 wide double and multiple systems". Astronomical Journal. 68: 483. Bibcode:1963AJ.....68..483E. doi:10.1086/109000.
9. ↑ Agrawal, P. C.; Rao, A. R.; Sreekantan, B. V. (1986). "Study of quiescent state X-ray emission from flare stars". Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. 219 (2): 225. Bibcode:1986MNRAS.219..225A. doi:10.1093/mnras/219.2.225. ISSN 0035-8711.
10. ↑ ^{10,0 10,1} Verwysingfout: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named torres15
11. ↑ Fischer, Debra A.; Marcy, Geoffrey W. (1992). "Multiplicity among M dwarfs". The Astrophysical Journal. 396: 178. Bibcode:1992ApJ...396..178F. doi:10.1086/171708.
12. ↑ ^{12,0 12,1} Leggett, S. K.; Allard, F.; Berriman, Graham; Dahn, Conard C.; Hauschildt, Peter H. (1996). "Infrared Spectra of Low-Mass Stars: Toward a Temperature Scale for Red Dwarfs". The Astrophysical Journal Supplement Series. 104: 117. Bibcode:1996ApJS..104..117L. doi:10.1086/192295.
13. ↑ Verwysingfout: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named audard
14. ↑ Samus, N. N.; Durlevich, O. V.; et al. (2009). "VizieR Online Data Catalog: General Catalogue of Variable Stars (Samus+ 2007–2013)". VizieR On-line Data Catalog: B/gcvs. Originally Published In: 2009yCat....102025S. 1: B/gcvs. Bibcode:2009yCat....102025S.