Albanische Dialekte

Di Albanischi Sprooch wird in zwee Hauptdialäkt underdeilt, em Gegische (standardalbanisch gegërishtja oder gegë, im Gegische sälber gegnisht, in de albanischi Dialektologi mangmool au dialektet veriore ‚nördlichi Dialäkt‘) un Toskische (toskërishtja oder toskë, in de Dialektologi au dialektet jugore ‚südlichi Dialäkt‘), wo beidi wytri Unterdialäkt hen. Grob gsait isch de Fluss Shkumbin d Drennigslinie zwüsche de beide Dialäkt; nördlich devo wird Gegisch gschwätz, un südlich devo Toskisch. Usserhalb vum gschlossene albanische Siidligsbiet werde vorallem no s Arbëresh in Süditalie un Sizilie un s Arvanitika in Griecheland gschwätzt. Beidi werde zum Toskische zäält. D Mundarte vo de albanische Sproochinsle in Bulgarie, Rumänie un de Ukraine ghöre au zum Toskische, die in Kroatie dergäge zum Gegische.

Die beide Dialäkt unterscheide sich in de Ussprooch, Morphosyntax un em Wortschatz, un sin nit ällewell gägesytig verständlich. S Standardalbanisch basiert hüt zum gröschte Deil uff em Toskische, het aber einzelni Element ussem Gegische überno. Bis 1972 het es e gegischi un e toskischi Schriftsprooch gee. In däm Joor aber isch uffeme Kongress z Tirana s Toskisch als verbindlichi Standardsprooch feschtgsetzt worde. S Schriftgegisch isch deno rasch ussem Bruuch cho, un wird hüt numme no sälte bruucht.