Castanea sativa

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

Castanea sativa
Una castanyera (Castanea sativa).
Denominacions populars
castanyera [1]
Estau de conservación
Seguro (IUCN)
Clasificación cientifica
Dominio:	Eukaryota
Reino:	Plantae
Orden:	Fagales
Familia:	Fagaceae
Chenero:	Castanea
Especie:	C. sativa
Descripción
Castanea sativa Miller, 1768
Distribución cheografica
Distribución d'a castanyera.

A castanyera (Castanea sativa (Miller, 1768)^[2]) ye una especie de planta d'a orden d'os Fagales y familia Fagaceae con fuellas que cayen d'hibierno, orichinario d'a redolada d'a Mediterrania. Se troba en Africa d'o norte, Europa meridional y Asia Menor.

Ye un arbol d'o cual, amás d'a suya fusta, s'aprofitan os suyos fruitos, as castanyas.

As castanyeras rara vegada creixen como matullo. Tienen una altaria promeyo de 20 a 25 metros, l'altaria maxima ye de 35 metros. A circumferencia d'o tronco gosa estar d'un a dos metros, pero en arbols muit viellos puede aconseguir os cuatro metros, en casos extremos dica os seis metros. Lo tronco gosa estar dreito y fuerte, a ramificación a ormino prencipia a poca altaria y se forman pocas ramas fuertes. A corona s'extiende amplament y tien una forma redondiada. Os arbols de mas de 100 anyos a ormino se tornan foricons.^[3]

As castanyeras alcanzan una edat de 500 a 600 anyadas. En Europa Central tasament superan as 200 anyadas, manimenos en Europa Occidental pueden tener dica 1000 anyadas. L'arbol mas gran conoixiu ye o Castagno dei Cento Cavalli (castanyera d'os cient caballos) en Sicilia, que s'estima en a lo menos 2000 anyadas d'edat.^[4]

1. ↑ (es) Rafel Vidaller Tricas: Nuestros árboles, Cuadernos altoaragoneses de trabajo 2, Instituto de Estudios Altoaragoneses, 1993, ISBN 84-398-7906-7, p. 10
2. ↑ (ca) Pascual, Ramon. Guia dels arbres dels Països Catalans. Barcelona: Pòrtic Natura, 1994, p. 92-93. ISBN 84-7306-390-2.
3. ↑ (de) Stephan Hahn: Die Esskastanien. Nahrungsquelle und bedrohte Naturressource. Book on Demand GmbH, Norderstedt 2004, pp. 133–250, ISBN 3-8224-2194-4.
4. ↑ (it) Il Castagno dei Cento Cavalli – L’Albero piu’ grande e vecchio d’Europa en prolocosantalfio.it