Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla. |
A vara ye una unidat de mesura de largarias tradicional que deriva d'os sistemas antropometricos d'unidaz que se desenvolicoron en l'Antiguedat y se continó emplegando entre tot l'Antigo rechimen en muitos países. En as suyas orichens, una vara teneba una largaria equivalent a dos codos, ixo ye, a distancia que i ha entre os codos cuan se tiene as mans ubiertas sobre o peito, tocando as puntas d'os didos corazons entre si, y os brazos deseparaus d'o tronco.[1]
A vara fue, de conchunta con o codo, una d'as mesuras regulars que s'emplegaba en l'Imperio Romano.[1] Con a caita d'o poder romano, as mesuras principión a variar as unas con as atras, y asinas pasó que as unidaz que enantes yeran iguals comenzón a fer-se diferents en uns territorios y atros. En a Peninsula iberica medieval, as mesuras fuen regladas por as diferents autoridaz; reis y bispes, de forma que en rematau o periodo i heba bella diversidat. Entre as principals en o nuestro entorno cal citar:
En o sieglo XIX as mesuras castellanas ya s'heban cheneralizau pa todas as rechions d'Espanya, desplazando a las autoctonas. En 1849, Isabel II sancionó por lei que s'adoptase o sistema metrico decimal, pero lo enradigau d'as mesuras tradicionals fizo que dica 1895 no se rematase d'implantar, metendo fin a lo sistema de mesuras historicas de cada rechión.