Conflictu d'Irlanda del Norte

Conflictu d'Irlanda del Norte (The Troubles)
Fecha	década de 1960 → 1998
Llugar	Irlanda del Norte, República d'Irlanda y Reinu Xuníu
Resultáu	Estancamientu militar[1] col consiguiente alto al fueu del Alcuerdu de Vienres Santu
Belixerantes
Reinu Xuníu República d'Irlanda Proirlandeses IRA Provisional IRA Oficial Exércitu Irlandés de Lliberación Nacional OLPI IRA de la Continuidá IRA Auténtico Fuercies lleales del Úlster UVF UDA LVF Defensores de la Mano Colorada Resistencia del Úlster
Baxes
1049 muertos[nota 1] 11 muertos [nota 2] Polo menos 368 muertos[nota 3] 162 muertos [nota 4] 3524 muertos en total (1857 civiles)[2]
[editar datos en Wikidata]

El conflictu d'Irlanda del Norte (tamién conocíu n'inglés como The Troubles o Los Problemes) foi un conflictu armáu interétnico n'Irlanda del Norte, que provocó gran perda de vides humanes mientres la segunda metá del sieglu XX. Enfrentó, per un sitiu, a los unionistes d'Irlanda del Norte (de relixón protestante, mayoritaria na rexón), partidarios de caltener los llazos col Reinu Xuníu, y per otru llau a los republicanos irlandeses, na so mayoría católicos y demográficamente minoritarios, partidarios de la independencia o bien la integración de la provincia na República d'Irlanda, país de relixón católica. Dambos bandos recurrieron a les armes, y la provincia fundir nuna espiral de violencia que duró dende'l 8 d'ochobre de 1968 hasta la firma del Alcuerdu de Vienres Santu, el 10 d'abril de 1998, que sentó les bases d'un nuevu gobiernu, nel cual católicos y protestantes comparten el poder.^{[4][5][6][7][8]} Sicasí, la violencia siguió dempués d'esta fecha ya inda sigue de forma ocasional y a pequeña escala.^[2]

The Troubles^[9] fueron delles vegaes descritos como terrorismu,^[10] conflictu étnicu,^[11] una guerra de guerrilles,^[12] un conflictu de baxa intensidá, ya inclusive una guerra civil.^[13] La violencia del conflictu devasó en munches ocasiones les fronteres d'Irlanda del Norte, estendiéndose escontra la República d'Irlanda y el Reinu Xuníu. Magar nunca foi una guerra declarada, la gran cantidá de baxes sufiertes poles fuercies militares britániques (725 muertos y miles de mancaos), los recursos emplegaos pol gobiernu británicu mientres más de venticinco años, la destrucción causada en munches ciudaes y pueblos d'Irlanda del Norte y el Reinu Xuníu y el complexu arsenal usáu polos grupos paramilitares apunten escontra una guerra de facto.

1. ↑ AC 71842 Operación BANNER, Capítulu II, páxina 15: El principal oxetivu militar del gobiernu británicu na década de 1980 foi la destrucción del PIRA, más que resolver el conflictu." y Capítulu VII, páxina 5: "la operación nun produció nengún ésitu final en nenguna manera reconocible".
2. ↑ ^{2,0 2,1} «Status of the Person killed». CAIN: Sutton index of Deaths. Archiváu dende l'orixinal, el 2011-05-14.
3. ↑ «Archived copy» (inglés). CAIN. Archiváu dende l'orixinal, el 2014-11-21.
4. ↑ Arthur Aughey. The Politics of Northern Ireland: Beyond the Belfast Agreement, páx. 7. ISBN 978-0-415-32788-6.
5. ↑ Holland, Jack (1999). Hope against History: The Course of Conflict in Northern Ireland. Henry Holt & Company, páx. 221. ISBN 0-8050-6087-1.
6. ↑ Historical Dictionary of the Northern Ireland Conflict by Gordon Gillespie (ISBN 978-0-8108-5583-0), page 250
7. ↑ Elliot, Marianne: The Long Road to Peace in Northern Ireland: Peace Lectures from the Institute of Irish Studies at Liverpool University. University of Liverpool Institute of Irish Studies, Liverpool University Press, 2007, page 2. ISBN 1-84631-065-2
8. ↑ Goodspeed, Michael: When reason fails: portraits of armies at war: America, Britain, Israel, and the future. Greenwood Publishing Group, 2002, páxs. 44 and 61. ISBN 0-275-97378-6
9. ↑ "The Troubles" como términu políticu tien una llarga historia tantu n'Irlanda como n'Inglaterra. Na década de 1960, les referencies a esti términu referíense usualmente al periodu posterior a la Primer Guerra Mundial de la Guerra d'independencia irlandesa y de la Guerra civil irlandesa. Nel Oxford English Dictionary, el términu tien dos significaos: "perturbación del orde, desorde o tracamundiu" qu'asocedió per primer vegada en 1378 y el términu foi usáu históricamente pa dellos periodos de desorde. Nun se convirtió nun términu estendíu referente al conflictu empecipiáu na década de 1960 hasta dellos años posteriores al so entamu.
10. ↑ «Northern Ireland». Archiváu dende l'orixinal, el 5 d'ochobre de 2007. Consultáu'l 2 d'ochobre de 2007.
11. ↑ Coakley, John. «Ethnic Conflict and the Two-state Solution: The Irish Experience of Partition». Archiváu dende l'orixinal, el 2017-08-05. Consultáu'l 2 d'ochobre de 2007.
12. ↑ Knickerbocker, Brad (20 de setiembre de 2004). «Classic Guerrilla war forming in Iraq» (inglés). Christian Science Monitor. Consultáu'l 2 d'ochobre de 2007.
13. ↑ Guerra civil n'Irlanda del Norte 1968-1994 On War, 16 d'avientu de 2000

Error de cita: Esisten etiquetes <ref> pa un grupu llamáu "nota", pero nun s'alcontró la etiqueta <references group="nota"/> correspondiente