Cygnus X-1

Cygnus X-1 (embrivíu como Cyg X-1)^[1][2][3] ye una fonte bien brillosa de rayos X^[4] asitiada na constelación del Cisne. Foi afayáu en 1964 dende un detector de rayos X a bordu d'un cohete suborbital Aerobee llanzáu dende'l White Sands Missile Range.^[5] Cyg X-1 ye bien variable pero en rayos X duros (rayos X con enerxía de más de 30 keV) suel ser la fonte más brillosa del cielu.^[6]

Ye un exemplu clásicu d'una Binaria de Rayos X, sistemes compuestos por un oxetu compactu, que puede ser un furacu negru o una estrella de neutrones, y una estrella compañera. Nel casu de Cygnus X-1, l'oxetu compactu ye un furacu negru de 14.81±0.98${\displaystyle M_{\odot }}$^[7] que orbita alredor de la estrella superxigante azul HDE 226868 de magnitú aparente 8,9. Como en toa binaria de rayos X, nun ye'l furacu negru'l qu'emite los rayos X, sinón la materia que ta a puntu de cayer nél. Esta materia (gas y plasma) forma un discu de acrecimiento que orbita alredor del furacu negru y algama temperatures de millones de kelvin.

Cygnus X-1 constitúi'l primer casu nel que pudo probase la presencia d'un furacu negru.^[8]

Reparar tamién remexos de materia que s'estienden dende unes unidaes astronómiques hasta dellos pársecs, onde topeta col mediu interestelar y da llugar a un arcu d'emisión nel ópticu. Pa xenerar esti arcu, el remexu tien de tener una potencia de 20000 vegaes la potencia del nuesu sol.^{[ensin referencies]}

El sistema atopar a unos 6000 años lluz de la Tierra.

1. ↑ Bowyer, S.; Byram, Y. T.; Chubb, T. A.; Friedman, H. (1965). «Cosmic X-ray Sources» (n'inglés). Science 147:  páxs. 394–398. doi:10.1126/science.147.3656.394. ISSN 0036-8075. http://adsabs.harvard.edu/abs/1965Sci...147..394B. Consultáu'l 18 de febreru de 2017. 
2. ↑ Bowyer, S.; Byram, Y. T.; Chubb, T. A.; Friedman, H. (1965). «Cosmic X-ray Sources» (n'inglés). Science 147 (3656):  páxs. 394–398. doi:10.1126/science.147.3656.394. ISSN 0036-8075. PMID 17832788. http://science.sciencemag.org/content/147/3656/394. Consultáu'l 18 de febreru de 2017. 
3. ↑ Bowyer, S.; Byram, Y. T.; Chubb, T. A.; Friedman, H. (1965). «Cosmic X-ray Sources». Science (New York, N.Y.) 147 (3656):  páxs. 394–398. doi:10.1126/science.147.3656.394. ISSN 0036-8075. PMID 17832788. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17832788. Consultáu'l 18 de febreru de 2017. 
4. ↑ (n'inglés) Observations: Seeing in X-ray wavelengths. European Space Agency. http://www.esa.int/esaSC/SEMTA2T1VEI_index_0.html. Consultáu'l 18 de febreru de 2017. 
5. ↑ McClintock, Jeffrey Y.; Remillard, Ronald A. (1 d'abril de 2006). Compact stellar X-ray sources (n'inglés), páx. 157–213. ISBN 9780521826594. Consultáu'l 18 de febreru de 2017.
6. ↑ http://adsabs.harvard.edu/abs/2006csxs.book..157M
7. ↑ Orosz, Jerome A.; McClintock, Jeffrey Y.; Aufdenberg, Jason P.; Remillard, Ronald A.; Reid, Mark J.; Narayan, Ramesh; Gou, Lijun (1 d'avientu de 2012). «The Mass of the Black Hole in Cygnus X-1» (n'inglés). The Astrophysical Journal 742 (2):  páxs. 84. doi:10.1088/0004-637X/742/2/84. ISSN 0004-637X. http://arxiv.org/abs/1106.3689. Consultáu'l 18 de febreru de 2017. 
8. ↑ «Copia archivada». Archiváu dende l'orixinal, el 10 de febreru de 2009. Consultáu'l 11 d'ochobre de 2014.