| |
Tipu | grupu étnicu históricu |
---|---|
Llingua | Idioma filistéu |
Relixón | mitología fenicia (es) |
Xeografía | |
Estáu | Filistea (es) |
Mapa de distribución | |
Mapa de la rexón nel que s'amuesa l'allugamientu del territoriu de los filisteos y de les ciudaes de Gaza, Asdod y Ascalón en redol al 830 e.C. | |
Los filisteos[1] (hebréu: פְּלִשְׁתִּים, pəlištīm; griegu: Φυλιστιείμ o Φιλιστινοί, phylistieím o philistinoí; árabe: فلستيون, filīstiun) fueron un pueblu orixinariu del Bronce Recién,[2] del cual esisten testimonios en distintes fontes testuales (exipcies, hebrees, asiries) o arqueolóxiques.[3]
Los documentos más antiguos que fadríen referencia a los filisteos son los documentos exipcios sobre los «pueblos del mar»,[2] onde se menta a los «parusata» (trescritu convencionalmente como peleset), xunto a otres poblaciones contraries a Exiptu. Dende siquier l'añu 1822, estos peleset rellacionáronse colos filisteos mentaos en fontes bíbliques, anque'l consensu académicu sobre dicha identificación nun ye total.[4][5] Tres el so enfrentamientu colos exipcios, establecer na mariña suroeste de Canaán, esto ye, na rexón de l'actual Franxa de Gaza (Palestina), estendiéndose al norte hasta cuasi l'actual Tel Aviv (Israel).[6] Entós la so cultura orixinal (que ye materia d'alderique) empezaría a asimilase a la de cananeos y hebreos.
A los filisteos, entamaos yá en redol al so pentápolis tradicional, fáense numberoses referencies na Biblia, onde apaecen mentaos como «pəlištīm», esto ye, habitantes de פלשת (Pə-yšet o Filistea).[7][8] Apaecen mentaos na «tabla de les naciones» del Llibru de la Xénesis, onde se-yos atribúi ser descendientes de Mizraím (esto ye, d'Exiptu),[9] al igual que los caftorim (esto ye, los de Kaftor); yá que estos postreros rellacionáronse col pueblu que los exipcios llamaben Keftiu (supuestamente d'orixe cretense), a partir d'ende desenvolviéronse delles teoríes que determinen que l'orixe del pueblu filistéu taría en Creta, el mar Exéu o'l Asia Menor.[10] Esta rellación, sicasí, ye tamién materia d'alderique académicu.[11][12]
Les ciudaes filistees apoderaron la rexón hasta la conquista asiria de Tiglatpileser III nel añu 732 e.C. Darréu, fueron sometíes a los imperios rexonales y paecen asimilar progresivamente les cultures dominantes. Les últimes menciones a los filisteos como pueblu apaecen na Biblia y daten del sieglu II e.C.[13] En dómina posterior y tres la diáspora xudía del 70 d. C, los israelites fueron espulsaos de Samaria y Xudea polos romanos, polo que tol territoriu sur del Llevante mediterraneu pasaría a ser conocíu como Palæstina, términu deriváu asina mesmu del hebréu Pə-yšet.