Back አራታ Amharic Арата Byelorussian Aratta Catalan Aratta German Aratta English Aratta Spanish آراتا Persian Aratta Finnish Aratta French Արատտա Armenian
| Tarixi dövlət | |
| Aratta | |
|---|---|
|
|
|
| Rəsmi dilləri | |
| Din | politeizm |
Aratta – qədim Mesopotamiya və Elam mənbələrində adı çəkilən və ehtimal ki, Qafqaz, İran (Cənubi Azərbaycan) və ya indiki Azərbaycanın ərazisində yerləşmiş qədim bir şəhər və ya bölgədir. Aratta ilk dəfə Şumer ədəbiyyatında, xüsusilə “Enmerkar və Arattanın ağası” adlı epik poemada xatırlanır.
- Aratta haqqında əsas məqamlar
Coğrafi mövqe: Arattanın dəqiq yeri tarixçilər və arxeoloqlar arasında hələ də mübahisəli məsələdir. Bəzi tədqiqatçılar onun indiki İranın qərbində, bəziləri isə Cənubi Qafqazda, yəni Azərbaycanın ərazisində yerləşdiyini düşünür. Bu regionların hər ikisi qədim ticarət yollarına yaxın idi və burada zəngin resurslar var idi.
Mədəni və iqtisadi xüsusiyyətləri: Arattanın zəngin minerallara və xüsusilə də daşlara sahib olduğu qeyd olunur. Şumer mətnlərinə görə, Aratta qızıl, gümüş və lapis lazuli kimi qiymətli daşlarla zəngin idi və bunları Uruk şəhərinə ixrac edirdi. Şumer və Aratta arasında çox güclü ticarət əlaqələrinin olduğu düşünülür.
Şumer mifologiyasında yeri: Şumer epik mətnlərində Aratta mədəniyyət və sənət baxımından inkişaf etmiş bir region kimi təsvir olunur. “Enmerkar və Arattanın ağası” epik poemasında Uruk şəhərinin hökmdarı Enmerkar Arattanın hökmdarından onun şəhərinə boyun əyməsini və ticarət əlaqələrinin qurulmasını tələb edir.
Şumer yazılarında Aratta: Aratta haqqında məlumatlar əsasən Şumer ədəbiyyatına əsaslanır. Onun adı digər mənbələrdə çox nadir hallarda xatırlanır. Bu da Arattanın tarixi bir ölkə olub-olmadığını və ya yalnız bir mifoloji bölgə mi olduğunu müəyyən etməyi çətinləşdirir.
Aratta ilə bağlı nəzəriyyələr: Arattanın dəqiq coğrafi mövqeyi ilə bağlı müxtəlif nəzəriyyələr var. Bəzi alimlər Arattanın indiki Azərbaycanın ərazisində yerləşdiyini düşünürlər. Bu nəzəriyyəyə görə, Azərbaycanın zəngin təbii resursları Arattanın təsvirlərinə uyğun gəlir. Digər nəzəriyyələr isə onun İranın qədim şəhərlərindən biri olma ehtimalını irəli sürür.
Ümumilikdə, Aratta qədim Yaxın Şərq mədəniyyətləri və Şumer mifologiyası haqqında maraqlı və sirli bir bölgədir. Onun dəqiq məkanı və tarixi mövcudluğu isə müasir tədqiqatçılar üçün hələ də araşdırma mövzusudur.[1]
- ↑ Əlimirzəyev, Allahverdi. Erkən Elam cəmiyyəti: siyasi-iqtisadi münasibətlər və yazı tarixi (e.ə. IV-III minilliklər) (az.). Bakı: Şərq-Qərb. 2011. 24. ISBN 978-9952-34-677-0.