Friqq

Friqq, Friqqa (lat. Frigg); həmçinin Friya^[1] (alm. Frija‎, «sevgili») — Odinin həyat yoldaşı, ailə və analıq tanrıçası. Friqq Alman mifologiyasında, xüsusən də Norveç mifologiyasında Asar tanrılarından biri hesab olunur.^[2][3]O, evlilik, öncəgörmə, kahinlik və analıqla əlaqələndirilir və Fensalir adlı bataqlıq saraylarında yaşayır. Alman mifologiyasının daha geniş dairəsində Friqq, Qədim Yuxarı Alman dilində Frīja, Lanqobard dilində Frēa, Qədim İngilis dilində Frīg, Qədim Friz dilində Frīa, Qədim Sakson dilində isə Frī adları ilə tanınır. Bütün bu adlar Proto-Alman dilindəki Frijjō teonimindən (ilahi adından) qaynaqlanır.^[4]

Qədim Yuxarı Alman və Qədim Norveç mənbələrində Friqqin xüsusilə Fulla ilə əlaqəli olduğu qeyd edilir.^[5] Bununla yanaşı, o, Lofn, Hlin və Qna tanrıçaları ilə də bağlanır və bəzən ayrıca bir varlıq kimi təsvir edilən Yer tanrıçası Yord (Qədim Norveç dilində "Yer") ilə də əlaqələndirilir. Friqq və Odinin övladlarından biri parlaq tanrı Baldr hesab olunur.^[6][7]

İngilis dilindəki Friday (Cümə) günü adı "Friqq günü" mənasını verir və onun adını daşıyır. Xristianlaşmadan sonra Friqqin adı Skandinaviya folklorunda yaşamağa davam etmişdir.^[8] Müasir dövrdə Friqq populyar mədəniyyətdə tez-tez təsvir olunur, sənət əsərlərinə mövzu olmuş və Alman neopaqanizmi (neo-paqanizmi) çərçivəsində ona sitayiş edilir.^[9]

1. ↑ Мифы народов мира. Энциклопедия. 2.
2. ↑ "frig". 3 October 2024 – Wiktionary vasitəsilə.
3. ↑ Sheard, 2011. səh. 238
4. ↑ Bulfinch, Thomas. Bulfinch's Mythology. Thomas Y. Crowell Company. 1913.
5. ↑ Byock, Jesse (Trans.). The Saga of the Volsungs. University of California Press. 1990. ISBN 978-0-520-27299-6.
6. ↑ Simek, (2007). səh. 93–94
7. ↑ Oxford English Dictionary Online, s.v. Friday, n. and adv.
8. ↑ Davidson, Hilda Ellis; Fisher, Peter. Saxo Grammaticus: The History of the Danes, Books I–IX: I. English Text; II. Commentary. Boydell & Brewer. 1996 [2008]. ISBN 0-85991-502-6.
9. ↑ attested in the Breta sögur: Johan Fritzner: Ordbog over det gamle norske sprog. Omarbeidet, forøget og forbedret udgave. Volume 1 (1886) page 486 (online Arxivləşdirilib 5 may 2023 at the Wayback Machine at Google Books).