Kolorizm

Kolorizm və ya dəri rənginə əsaslanan diskriminasiya (ing. Discrimination based on skin tone or colorism) — insanların dəri rənginə görə diskriminasiyaya məruz qalması və ya üstünlük əldə etməsi ilə bağlı sosial bir fenomendir. Bu termin irqçiliklə bağlı olsa da, ondan fərqlənir, çünki kolorizm eyni etnik və ya irqi qrup daxilində də mövcud ola bilər.^[1][2] Əsasən açıq dəri rənginə malik olan insanlara üstünlük verilməsi və tünd dəri rənginə malik olan insanların sosial, iqtisadi və mədəni sahələrdə marginallaşması kolorizmin əsas xüsusiyyətlərindəndir.^[3] Kolorizm təkcə Qərb cəmiyyətlərində deyil, həm də Asiya, Afrika və Latın Amerikası kimi bölgələrdə də geniş yayılmışdır.^[4]

Kolorizm, əsasən, kolonializm və Qərb gözəllik standartlarının tarixən üstünlük təşkil etməsindən qaynaqlanır. Media, moda və reklam sahələri tez-tez açıq dəri rəngini cazibədar və uğur simvolu kimi təqdim edir.^[5] Bu, tünd dəri rənginə malik olan insanların özlərinə inamını azalda bilər və cəmiyyətdə mənfi stereotiplərin davam etməsinə səbəb ola bilər. Kolorizmlə mübarizə üçün cəmiyyətdə daha çox inklüzivlik təşviq edilməli, dəri rəngi ilə bağlı mövcud olan mənfi təsəvvürlərə qarşı maarifləndirmə işləri aparılmalıdır. Eyni zamanda, media və moda sənayesində müxtəlifliyə daha çox yer verilməsi bu diskriminasiya növünün azaldılmasına töhfə verə bilər.

1. ↑ Jones, Trina. "Shades of Brown: The Law of Skin Color". Duke Law Journal. 49. 2000-01-01: 1487–1557. doi:10.2139/ssrn.233850.
2. ↑ Zizumbo-Colunga, Daniel. "Study reveals racial inequality in Mexico, disproving its 'race-blind' rhetoric". The Conversation. 2017-12-13. İstifadə tarixi: 2024-04-20.
3. ↑ Sanz Espinar, Gemma. "Hacia un nuevo MCER. Objetivo: mediación". Çédille (22). 2022: 513–519. doi:10.25145/j.cedille.2022.22.29. ISSN 1699-4949.
4. ↑ Jablonski, Nina G. "Skin color and race". American Journal of Physical Anthropology. 175 (2). 2021: 437–447. doi:10.1002/ajpa.24200. ISSN 0002-9483. PMC 8247429 (#bad_pmc). PMID 33372701 (#bad_pmid).
5. ↑ Hall, Ronald. "Being light-skinned can lead to 'reverse colorism' in many parts of the world". The Conversation (ingilis). 8 November 2022.