Nikola Tesla

Nikola Tesla
serb. Никола Тесла[1]
Doğum adı	Никола Тесла[1]
Doğum tarixi	10 iyul 1856(1856-07-10)[2][1][…]
Doğum yeri	Smilyan, Avstriya imperiyası[3][1][…]
Vəfat tarixi	7 yanvar 1943(1943-01-07)[3][2][…] (86 yaşında)
Vəfat yeri	Nyu-York, Nyu-York ştatı, ABŞ[3][1][…]
Vəfat səbəbi	ürək tutması[4][1]
Dəfn yeri	Nikola Tesla Muzeyi[1]
Atası	Milutin Tesla[d][1]
Anası	Duka Tesla[d][1]
Elm sahələri	elektrik mühəndisliyi[1], maşınqayırma[1], fizik, mexanika, ixtiraçı
İş yerləri	Tesla Electric Light & Manufacturing[d] (1886–)[1], Westinghouse Electric[d] (1888–)[1]
Təhsili	Karlovats gimnaziyası[d] (1870–1873)[1], Qrats Texniki Universiteti[d] (1875–1878)[1], Karlov Universiteti[d]
Üzvlüyü	Serbiya Elmlər və İncəsənət Akademiyası[d] (1937–1943)[1], Elektrotexnika və Elektronika Mühəndisləri İnstitutu[1], Serbiya Elmlər və İncəsənət Akademiyası[d] (1894–1937)[1]
Mükafatları
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Nikola Tesla (serb-kiril. Никола Тесла, 10 iyul 1856^[2][1][…], Smilyan^[3][1][…] – 7 yanvar 1943^[3][2][…], Nyu-York, Nyu-York ştatı^[3][1][…]) — müasir dəyişən cərəyan elektrik enerji şəbəkəsinin layihələndirilməsi üçün öz töhfələri ilə daha çox məşhurlaşan Serbiya əsilli ABŞ^[5][6][7][8] futuroloqu, elektriki və maşın mühəndisi, ixtiraçısı.^[9]

Tesla 1884-cü ildə ABŞ-nin Nyu York şəhərinə Tomas Edisona işləmək üçün immiqrasiya etməzdən əvvəl elektrik mühəndisliyi və telefoniya sahəsində təcrübə qazanmışdı. O tezliklə elektrik cihazlarının spektrini inkişaf etdirmək üçün laboratoriyalar və şirkətlərin təsis edilməsi üçün maliyyə tərəfdarları ilə müstəqil şəkildə müqavilə bağlamağa nail oldu. Özünün patentləşdirdiyi dəyişən cərəyan asinxron mühərrik və transformator, müşavir kimi qısa müddət ərzində Tesla üçün kirayələnən Corc Vestinqauz tərəfindən lisenziyalaşdırılıb.

Onun işi elektrik enerjisinin inkişafının sonrakı illərində "Cərəyanlar müharibəsi" kimi adlanan dəyişən və sabit cərəyan enerji ötürmə standartlarının yaradılması arasında ümumi mübarizə ilə nəticələndi. Tesla yüksəkgərginlikli və yüksəktezlikli naqilsiz işıqlandırma və elektrik enerjisinin paylanması ideyalarını davam etdirmək üçün Nyu Yorka və Kolorado Sprinqsə gedərək öz qurğuları ilə simsiz rabitənin mümkünlüyü barədə ilk (1893) bəyanatları ilə çıxış etmişdir. O bu ideyaları təyin etmək üçün özünün tamamlanmamış Vordenkliff qülləsi proyektini qitələrarası simsiz ötürmədə praktiki istifadəsinə cəhd etmişdir.^[10] Laboratoriyada o, həmçinin rentgen şüaları, elektrik yüklənmə borusu və mexaniki ossilyator/generatorlar ilə bir sıra eksperimentlər aparırdı. O hətta bir zaman birinci dəfə nümayiş olunan simsiz idarə olunan qayıq hazırlamışdı.

Tesla nailiyyətlərinə görə məşhurlaşdı və sonda tipik "çılğın alim" kimi populyar mədəniyyətdə şöhrət qazandı.^[11] Patentləri ona xeyli pul qazandırdı və uğurundan müxtəlif dərəcədə öz layihələrinin maliyyələşdirilməsi üçün istifadə etdi.^[12]:121,154 O, həyatının çoxunu — təqaüdə çıxana kimi müxtəlif Nyu York otellərində yaşayıb. Tesla 7 yanvar 1943-cü ildə vəfat etdi.^[13] Onun yaradıcılığı vəfatından sonra unudulmağa başlayıb, ancaq 1960-cı ildə Çəki və Ölçülər üzrə Baş Konfrans Beynəlxalq Sistemlərdə onun şərəfinə maqnit induksiyasının vahidini tesla adlandırıb.^[14] Teslaya aid hekayələrə 1990-cı illərdən bəri populyar mədəniyyətdə yenidən maraq oyanıb.

1. ↑ ^{1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30} Nikola Tesla.
2. ↑ ^{1 2 3 4} Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
3. ↑ ^{1 2 3 4 5 6} Цверава Г. К. Тесла Никола // Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.]. / под ред. А. М. Прохорова 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1976. Т. 25 : Струнино — Тихорецк. С. 512–513.
4. ↑ http://www.teslauniverse.com/nikola-tesla-timeline-1943-tesla-dies-at-86.
5. ↑ Burgan, Michael (2009). "Nikola Tesla: Inventor, Electrical Engineer" (ingilis). 2014-10-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 13 dekabr,2014.
6. ↑ "Electrical pioneer Tesla honoured" (ingilis). news.bbc.co.uk. 2015-04-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 13 dekabr,2014.
7. ↑ "NIKOLA TESLA" (ingilis). history.com. 2015-06-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 13 dekabr,2014.
8. ↑ "Nikola Tesla". Encyclopædia Britannica (ingilis). britannica.com. 2015-05-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 13 dekabr,2014.
9. ↑ Laplante, Phillip A. (1999). "Comprehensive Dictionary of Electrical Engineering 1999" (ingilis). 2014-10-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 13 dekabr,2014.
10. ↑ Tesla Memorial Society of New York Website. "Tesla Tower in Shoreham Long Island (1901–1917) meant to be the "World Wireless" Broadcasting system" (ingilis). 2003-02-10 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 13 dekabr,2014.
11. ↑ Van Riper, 2011
12. ↑ Cheney, Margaret. Tesla: Man Out of Time. Simon & Schuster. 2001. ISBN 0-7432-1536-2. 2014-07-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-12-18.
13. ↑ O'Shei, Tim (2008). Marconi and Tesla: Pioneers of Radio Communication. MyReportLinks.com Books. s. 106.
14. ↑ Tesla Memorial Society of New York. "Welcome to the Tesla Memorial Society of New York Website" (ingilis). 2015-10-23 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 13 dekabr,2014.