Pietas

Pietas (Latınca tələffüz: [ˈpiɛtaːs]; hərfi mənada – "vəzifə", "möminlik", "dini davranış" və ya "ləyaqət")^[1][2][3] — qədim Roma əxlaqının əsaslarından biri. Bu, ilk növbədə dindarlıq, tanrılara, ölkəyə, ata-anaya və əcdadlara ehtiramla yanaşma kimi bir sıra cəhətləri əhatə edən bir fəzilət anlayışı idi. Qədim Roma cəmiyyətində bu fəzilətin klassik nümunələsi Eney idi. O, həyatını riskə atmış və yaşlı atası Anxisi yunanlar tərəfindən yandırılan Troyadan xilas etmişdir. Başqa bir prinsipial nümunə ana südü ilə həbsxanada valideynlərini aclıqdan xilas edən romalı qadın hesab olunurdu.

Oktavian Avqustun hakimiyyətə gəlməsi ilə pietasa xüsusi münasibət imperator kultunun bir hissəsi olmuşdur. Bu, demək olar ki, hökmdarın əsas fəziləti kimi təqdim olunurdu. Pietasın təbliğ olunması təkcə mənəvi deyil, həm də iqtisadi əhəmiyyət kəsb edirdi. Cəmiyyətin qədim inkişaf səviyyəsində ailənin atasının və ya ağasının böyük gücünə pietasa daxil olan əxlaq normaları kömək etmişdi və bu, iqtisadiyyatın ən səmərəli formada idarə olunmasını təmin etmişdi.

Qədim Romada pietasın personifikasiyası bir ilahə kimi qəbul edilmişdir. Onun təsvirləri sikkələrə yerləşdirilmişdir və ona həsr olunan məbədlər tikilmişdir. Yunanlar üçün bu, evsebiya (q.yun. εὐσέβεια) anlayışı idi.^{[4]:864–865}

1. ↑ Belayche, Nicole. Religious Actors in Daily Life: Practices and Related Beliefs // Rüpke, Jörg (redaktor). A Companion to Roman Religion. Blackwell. 2007. səh. 279. doi:10.1002/9780470690970.ch20. ISBN 9781405129435.
2. ↑ Williams, Jonathan. Religion and Roman Coins // Rüpke, Jörg (redaktor). A Companion to Roman Religion. Blackwell. 2007. səh. 156. doi:10.1002/9780470690970.ch11. ISBN 9781405129435.
3. ↑ Bernstein, Frank. Complex Rituals: Games and Processions in Republican Rome // Rüpke, Jörg (redaktor). A Companion to Roman Religion. Blackwell. 2007. səh. 227. doi:10.1002/9780470690970.ch16. ISBN 9781405129435.
4. ↑ Fears, J. Rufus. The Cult of Virtues and Roman Imperial Ideology // Temporini, Hildegard; Haase, Wolfgang (redaktorlar ). Aufstieg und Niedergang der römischen Welt: Geschichte und Kultur Roms im Spiegel der neueren Forschung. II. Berlin: Walter de Gruyter. 1982. ISBN 9783110095197.