Struktur diskriminasiya

Struktur diskriminasiya (ing. Structural discrimination) — cəmiyyətdə mövcud olan sosial, iqtisadi və siyasi sistemlərin müəyyən qruplara qarşı qeyri-bərabər imkanlar yaratdığı sistematik ayrı-seçkilik formasıdır.^[1] Bu fenomen fərdi səviyyədə həyata keçirilən diskriminasiyadan fərqli olaraq, cəmiyyətin qanunvericilik, siyasət və institutları ilə dərinləşir. Struktur diskriminasiya əsasən irqi, etnik, dini, gender, sinif və digər sosial qruplara təsir göstərir və onların iqtisadi, sosial və mədəni inkişafını məhdudlaşdırır.

Struktur diskriminasiyanın əsas nümunələri təhsil, səhiyyə, mənzil və əmək bazarında özünü göstərir. Məsələn, sosial-iqtisadi imkanların qeyri-bərabərliyi səbəbindən bəzi qruplar aşağı keyfiyyətli təhsillə kifayətlənməyə məcbur olur, bu isə onların daha yüksək gəlirli işlərə çıxışını çətinləşdirir.^[2][3] Eyni zamanda, bəzi qruplar üçün səhiyyə xidmətlərinə çıxış məhdudlaşdırılır, bu isə onların həyat keyfiyyətini aşağı salır. Mənzil sektorunda da müəyyən etnik və ya sosial qruplar daha ucuz və az inkişaf etmiş rayonlarda yaşamağa məcbur qalırlar ki, bu da onların sosial statusunu dərinləşdirir.

Struktur diskriminasiyanın təsirlərini azaltmaq üçün sistemli islahatlara ehtiyac var.^[4] Sosial siyasətlərdə bərabərliyə diqqət yetirilməli, marqinal qrupların təhsil və səhiyyə xidmətlərinə çıxışı təmin edilməlidir. Həmçinin, sosial inklüzivliyi təşviq edən proqramlar və qanunvericilik mexanizmləri vasitəsilə struktur səviyyədə qeyri-bərabərliyin qarşısı alınmalıdır. Bu yanaşma həm fərdlərin, həm də cəmiyyətin ümumi inkişafına töhfə verə bilər.^[5]

1. ↑ Angermeyer, Matthias C.; Matschinger, Herbert; Link, Bruce G.; Schomerus, Georg. "Public attitudes regarding individual and structural discrimination: Two sides of the same coin?". Social Science & Medicine. 103. 2014: 60–66. doi:10.1016/j.socscimed.2013.11.014. PMID 24507911.
2. ↑ PINCUS, F. L. "Discrimination Comes in Many Forms: Individual, Institutional, and Structural". American Behavioral Scientist. 40 (2). 1 November 1996: 186–194. doi:10.1177/0002764296040002009.
3. ↑ Blank, Rebecca M., redaktorMeasuring Racial Discrimination. National Academy of Sciences. 2004. səh. 63. doi:10.17226/10887. ISBN 978-0-309-09126-8.
4. ↑ Corrigan, Patrick W.; Watson, Amy C.; Heyrman, Mark L.; Warpinski, Amy; Gracia, Gabriela; Slopen, Natalie; Hall, Laura L. "Structural Stigma in State Legislation". Psychiatric Services. 56 (5). 2005-05-01: 557–563. doi:10.1176/appi.ps.56.5.557. ISSN 1075-2730. PMID 15872164.
5. ↑ Pager, D; Shepherd, H. "The Sociology of Discrimination: Racial Discrimination in Employment, Housing, Credit, and Consumer Markets". Annual Review of Sociology. 34. 1 January 2008: 181–209. doi:10.1146/annurev.soc.33.040406.131740. PMC 2915460. PMID 20689680.