Pangkukulam

An pangkukulam iyo an paggamit nin soboot supernatural na mga kapangyarihan nin mahika . An bruha sarong paragibo nin pangkukulam. Sa tradisyon, an "pangkukulam" nangangahulugan nin paggamit nin mahika o supernatural na kapangyarihan tanganing magtao nin danyos o disgrasya sa iba, asin ini an nagdadanay na pinaka-komun asin lakop na kahulugan. Susog sa Encyclopedia Britannica, "An pangkukulam na tinawan nin kahulugan na ini mas yaon sa imahinasyon", alagad ini "nagkompuesto para sa kadaklan na kultura nin sarong praktikal na paliwanag kan karatan sa kinaban". ^[1] An pagtubod sa pangkukulam nakua sa bilog na kasaysayan sa kadakol na sosyedad sa bilog na kinaban. Kadaklan sa mga sosyedad na ini naggamit nin protektibong mahika o kontra-mahika laban sa pangkukulam, asin naglikay, nagpalayas, nagpreso, pisikal na pinadusahan o ginadan an mga soboot bruha. Ginagamit kan mga antropologo an terminong "witchcraft" para sa mga kaparehong pagtubod manungod sa nakakadanyar na mga gawi nin okulto sa manlaen-laen na kultura, asin an mga sosyedad na ini parating naggagamit kan terminong ini kun nagtataram sa Ingles. ^{[2] [3]}

An pagtubod sa pangkukulam bilang maraot na mahika pinatunayan gikan sa suanoy na Mesopotamia, asin sa Europa, an pagtubod sa mga bruha minabalik sa klasikal na antigong panahon . Sa edad media asin amay na modernong Europa, an mga inaakusaran na bruha parati mga babae ^[4] na pigtutubodan na patagong naggamit nin itom na mahika ( maleficium ) laban sa saindang sadiring komunidad. Sa parati, an mga akusasyon nin pangkukulam ginigibo kan mga kataed kan mga inakusaran na mga bruha, asin sinusundan kan mga tensyon sosyal. An mga bruha minsan sinasabing nakipag-ulay sa mga demonyo o sa Diablo, dawa ngani an antropologong si Jean La Fontaine nagsabi na an siring na mga akusasyon mayormenteng ginigibo laban sa mga pighihiling na "mga kaiwal kan Simbahan". ^[5] Pighona na an pangkukulam pwedeng maolang kan puting mahika, na itinatao kan ' tusong mga tawo ' o 'mga madonong'. An mga pinagdududahan na bruha parateng kinasuhan asin pinapadusahan, kun napatunayan na nagkasala o pinaniniwalaan sana na nagkasala. An mga paghanap nin mga bruha sa Europa asin mga pagbista sa mga bruha sa amay na modernong panahon nagbunga nin manampulong ribong paggadan. Mantang an mga mahiwason na parabolong asin partera minsan inaakusaran nin pangkukulam mismo, ^[6] sinda minakompuesto nin minoriya sa mga inaakusaran. An pagtubod kan mga taga-Europa sa pangkukulam luway-luway na nagluya durante asin pakatapos kan Panahon nin Kaliwanagan .

Dakul na mga katutubong sistema nin pagtubod na kabali an konsepto nin pangkukulam an nagtatao man nin kahulugan sa mga bruha bilang mga maraot, asin naghahanap nin mga parabolong (arog kan mga parabolong asin mga parabulong ) tanganing malikayan asin mawara an pangkukulam. ^[7] An ibang mga tawong Aprikano asin Melanesian nagtutubod na an mga bruha pinapahiro nin sarong maraot na espiritu o substansiya sa laog ninda. An modernong paghanap nin mga bruha nangyayari sa mga parte kan Aprika asin Asia.

Poon kan mga taon 1930, an mga parasunod kan nagkapirang klase nin modernong paganismo nagpoon na magmidbid bilang mga bruha asin tinawan giraray nin kahulugan an terminong "pangkukulam" bilang parte kan saindang mga neopagan na pagtubod asin gawi . ^{[8] [9]} An ibang mga neo-pagano naglilikay sa termino huli sa negatibong mga kahulugan kaini. ^[10]

1. ↑ Russell, Jeffrey Burton; Lewis, Ioan M. (2023). "Witchcraft". Encyclopedia Britannica. Archived from the original on 2023-06-28. Retrieved 2023-07-28. Although defined differently in disparate historical and cultural contexts, witchcraft has often been seen, especially in the West, as the work of crones who meet secretly at night, indulge in cannibalism and orgiastic rites with the Devil, or Satan, and perform black magic. Witchcraft thus defined exists more in the imagination of contemporaries than in any objective reality. Yet this stereotype has a long history and has constituted for many cultures a viable explanation of evil in the world. 
2. ↑ Singh, Manvir. Magic, Explanations, and Evil: The Origins and Design of Witches and Sorcerers. https://www.researchgate.net/publication/349617609. 
3. ↑ Perrone, Bobette; Stockel, H. Henrietta; Krueger, Victoria (1993). Medicine women, curanderas, and women doctors. University of Oklahoma Press. p. 189. ISBN 978-0806125121. Archived from the original on 23 April 2017. Retrieved 8 October 2010. 
4. ↑ "Witchcraft accusations were an 'occupational hazard' for female workers in early modern England". 19 September 2023. 
5. ↑ La Fontaine, J. (2016). Witches and Demons: A Comparative Perspective on Witchcraft and Satanism. Berghahn Books. pp. 33–34. ISBN 978-1785330865. 
6. ↑ Riddle, John M. (1997). Eve's Herbs: A History of Contraception and Abortion in the West. Cambridge, Mass.: Harvard University Press. pp. 110–119. ISBN 0674270266. 
7. ↑ Tan, Michael L. (2008). Revisiting Usog, Pasma, Kulam. University of the Philippines Press. ISBN 978-9715425704. Archived from the original on 2021-01-26. Retrieved 2020-09-17. 
8. ↑ Doyle White, Ethan (2016). Wicca: History, Belief, and Community in Modern Pagan Witchcraft. Liverpool University Press. pp. 1–9, 73. ISBN 978-1-84519-754-4. 
9. ↑ Berger, Helen A.; Ezzy, Douglas (September 2009). "Mass Media and Religious Identity: A Case Study of Young Witches". Journal for the Scientific Study of Religion 48 (3): 501–514. doi:10.1111/j.1468-5906.2009.01462.x. ISSN 0021-8294. 
10. ↑ Lewis, James (1996). Magical Religion and Modern Witchcraft. SUNY Press. p. 376.