Emgann Culloden

Emgann Culloden
Tamm eus Dispac'h jakobat 1745
Tartan Culloden[1]
Maread 16 a viz Ebrel 1746 Lec'h Culloden e-kichen Inbhir Nis Bro-Skos Disoc'h trec'h gouarnamant ar Rouantelezh-Unanet
Emgannerien
Gouarnamant Rouantelezh-Unanet 8 000	Jakobidi Bro-C'hall ~7 000
Pennoù-brezel
Dug Cumberland	Charles Edward Stuart

Emgann Culloden (Gouezeleg Skos : Blàr Chùil Lodair) e voe emgann diwezhañ an dispac'h jakobat e 1745-1746. D'ar 16 a viz Ebrel 1746 e c'hoarvezas etre lu Charles Edward Stuart ("Bonnie Prince Charlie" evit Skosiz) ha hini William Augustus, Dug Cumberland e-kichen Inbhir Nis.
Trec'h an Hannoverien a harzas da vat al lusk jakobat e Bro-Skos, ha paouez a reas Charles Stuart da glask adlakaat lignez ar Stuarted e penn Breizh-Veur e-lec'h hini Hannover.

Lu Charles Stuart a voe dreist-holl uheldiriaded skos (Highlanders), izeldiriaded skos (Lowlanders) hag un nebeud Saozon. Skoazellet e voent gant Bro-C'hall ha rejimantoù iwerzhonat, a stourmas ganto.
E lu ar gouarnamant e oa Saozon dreist-holl, gant un nebeud Skosiz memestra, tud eus Ulaidh hag Alamaned hag Aostrianed.

Gwadek e voe an emgann : fardañ war lu ar gouarnamant a reas an Highlanders, met buan e voent trec'het, pa ne badas emgann Culloden nemet un eurvezh hanter.^[2]

Etre 1 500 ha 2 000 Jakobad a voe lazhet pe c'hloazet er gad verr-se, pa ne voe kolloù ar gouarnamant nemet 50 den lazhet ha 259 gloaziad. "The Butcher" ("ar C'higer") e voe lesanv Cumberland goude kad Culloden.
Divizet e voe gant ar gouarnamant gwanañ sevenadur gouezelek Bro-Skos dre lezennoù kalet a-enep ar mod da vevañ hag a-enep reizhiad ar c'hlanoù.

1. ↑ STEWART D. W., Old & Rare Tartans (1893) — Brudet eo an tartan-se evit bezañ bet douget gant unan eus ofiserien Charles Edward Stuart. Den ne oar pe glan a oa arouziet gantañ. Marilhet eo er Scottish Tartans World Register, gant an daveenn "Culloden, Gold District Tartan (WR1328)".
2. ↑ MacLEAN Fitzroy, Highlanders — A History of the Highland Clans, David Campbell Publishers Ltd., 1995, ISBN 978-1-85715-799-4 • pp. 215-216 (en)