Emgann an Allia

Emgann an Allia
Tamm eus ar Brezelioù galian-ha-roman
Gaulois en vue de Rome, eoul war lien gant Évariste-Vital Luminais (An Naoned, 1822 - Pariz, 1896). Mirdi an arzoù kaer e Nancy.
Maread 18 a viz Even 387 a-raok J.-K. (gwirheñveloc'h), 390 kent J.-K. (hengounel)[1][2] Lec'h stêr Allia, tost da Roma Disoc'h Trec'h ar C'halianed, preizhadeg Roma Lazhadeg ar pep brasañ eus ar senedourien[3]
Emgannerien
Republik roman	Galianed eus Cisalpina : • Senones • Boied • Insubri
Pennoù-brezel
Quintus Sulpicius Longus	Brennos
Niver a emgannerien
An istimadennoù zo : 15 000,[4] 24 000,[5][6] 35 000,[7] 40 000[8]	An istimadennoù zo : 12 000,[6] ouzhpenn 40 000,[9] ha 30–70 000[4]

Emgann an Allia zo un emgann hag a c'hoarvezas war-dro 387 a-raok J.-K.^[1][2] etre ar Senones – ur bobl c'halian kaset gant ar brezelour Brennos, en doa aloubet norzh Italia – ha Republik Roma. E kember an Tiber hag an Allia, e voe an emgann, 11 lev roman (16 km) en norzh da Roma. Faezhet e voe ar Romaned, ha preizhet kêr Roma goude-se gant ar Senoned^[10]. Hervez ar skolveuriad Piero Treves, "an diouer a roudoù arkeologel eus an disterañ distruj d'an deiziad-se a ro da soñjal e chomas ar geoded dibistig dre vras."^[11].

Lakaet eo bet bloavezh an emgann e 390 a-raok J.-K. hervez kronologiezh Varro, diazezet war un danevell eus an emgann savet gant an istorour roman Titus Livius. Ploutarc'hos a skrivas e c'hoarvezas an emgann "tre goude goursav-heol an hañv pa oa al Loar war-nes bezañ en he c'hann [...] un tamm muioc'h evit tri c'hant ha tri-ugent vloaz goude diazezadur [Roma]," pe nebeut goude 393 a-raok J.-K.^[12][13]. An istorour gresian Polybios a jedas gant ur reizhad bloaziata gresian e oa c'hoarvezet e 387 kent J.-K., ar pezh zo gwirheñveloc'h^[1][2]. Tacitus a skrive e oa c'hoarvezet d'an 18 a viz Even^[14][2].

1. ↑ ^{1,0 1,1} ha^1,2 Treves, 2015 : "...e 390 a-raok J.-K. pe, hervez kronologiezh Polybios, e 387."}}
2. ↑ ^{2,0 2,1 2,2} ha^2,3 Kruta, 2000, p. 189 : "Emgann an Allia a vije bet kaset e 387 a-raok J.-K., d'an 18 a viz Mezheven, deiz eus an deiziadur roman a voe lakaet néfaste hiviziken."
3. ↑ Andrews 2015
4. ↑ ^4,0 ha^4,1 Cary & Scullard 1980
5. ↑ Diod. 14.114.3
6. ↑ ^6,0 ha^6,1 Ellis 1998, p. 10
7. ↑ D.H. 13.12
8. ↑ Plut. Cam. 18.4
9. ↑ Plut. Cam. 14.4
10. ↑ Kruta, 2000, p. 189
11. ↑ Treves, 2015
12. ↑ Plut. Cam. 19.1
13. ↑ Plut. Cam. 22.1
14. ↑ Tac. Hist. 2.91