Svjetska historija

Svjetska historija ili historija čovječanstva jest zabilježena ljudska historija od izuma pisanja utvrđena pomoću arheologije, antropologije, genetike, lingvistike i drugih disciplina.

Pisanoj historiji čovječanstva prethodila je prahistorija, počevši od starog kamenog doba poslije čega dolazi neolit – mlađe kameno doba. Neolit je započeo poljoprivrednu revoluciju, između 8000. i 5000. godine prije nove ere, u plodnom polumjesecu Bliskog Istoka. Za vrijeme ovog razdoblja, ljudi su započeli sistemski uzgoj biljaka i životinja.^[1] Napretkom poljoprivrede, većina ljudi je prešla iz nomadskog u sjedilački način života, kao poljoprivrednici u stalnim naseljima. Relativna sigurnost i povećana produktivnost poljoprivrede omogućili su zajednicama da se šire.

Ljudi su od pamtivijeka uvijek trebali biti u blizini pouzdanih izvora pitke vode. Naselja su se razvijala na obalama rijeka već oko 3000 godina p. n. e. u Mezopotamiji,^[2] na obalama egipatske rijeke Nil,^[3][4] te u dolinama rijeke Ind,^[5] i duž više glavnih kineskih rijeka.^[6][7] Kako se ratarstvo razvijalo, žitarice su postale sve sofisticiranije, i i započela je podjela rada radi skladištenja hrane. Podjele rada dovele su do uspona slojevite više klase i razvoja gradova, što će doprinijeti nastanku više civilizacija. Rastuća složenost ljudskih društava zahtijevala je sisteme računovodstva i pisanja.

Nakon što se oformilno nekoliko civilizacija, period starog vijeka (kasna antika, klasično doba,^[8] do otprilike 500 godine.^[9]) je doživio uspon i pad carstava. Postklasična historija ("srednji vijek", oko 500–1500^[9]) je doživjela rast kršćanstva, zlatnog islamskog doba (750 – 1258) te ranu italijansku renesansu (oko 1300). Izum štamparstva sredinom 15. vijeka u Evropi^[10] donio je revoluciju u komunikaciji i omogućilo sve brže šire širenje informacija, ubrzavši kraj srednjeg vijeka i započinjući naučnu revoluciju.^[11] Rani moderni period je trajao od približno 1500. do 1800,^[12] i uključuje period prosvjetiteljstva i period velikih istraživanja. Do 18. vijeka, gomilanje znanja i tehnologije doseglo je kritičnu masu koja je dovela do industrijske revolucije^[8] i započela kasni moderni period, koji je započeo oko 1800. i nastavlja sve do danas.^[9]

Ova historijska periodizacija (dijeljenje historije na antički, postklasični, rani moderni i kasni moderni period) razvijena je i najbolje se primjenjuje na historiju Starog svijeta, posebno Evropu i Sredozemlje. Izvan ove regije, u što spada drevna Kina i drevna Indija, historijski periodi se drukčije dijele. Međutim, do 18. vijeka, zbog rastuće međunarodne trgovine i kolonizacije, historije većine civilizacija znatno su se ispreplele, započevši proces globalizacije. U posljednjem četvrtom mileniju stope rasta stanovništva, znanja, tehnologije, komunikacije, trgovine, smrtnosti oružja i degradacije okoliša uvelike su se ubrzale.^[13]

1. ^ Tudge 1998.
2. ^ McNeill 1999.
3. ^ Baines i Malek 2000.
4. ^ Bard 2000.
5. ^ Chakrabarti 2004.
6. ^ Lee 2002.
7. ^ Teeple 2006.
8. ^ ^{a b} Roberts i Westad 2013.
9. ^ ^{a b c} Stearns i Langer 2001.
10. ^ Hart-Davis 2012.
11. ^ Grant 2006.
12. ^ Bentley i Ziegler 2008.
13. ^ Baten 2016.