Vasco da Gama

Vasco da Gama
Guverner Portugalske Indije
Vrijeme na dužnosti 5. septembar 1524 – 24. decembar 1524.
Prethodnik	Duarte de Menezes
Nasljednik	Henrique de Menezes
Lični podaci
Rođenje	1460. ili 1469. Sines, Alentejo, Kraljevina Portugalija
Smrt	24. decembar 1524. (dob: oko 55–65) Kochi, Portugalska Indija

Vasco da Gama (oko 1460 – 24. decembar 1524) bio je portugalski moreplovac i istraživač. Da Gama je prvi dospio pomorskim putem iz Evrope u Indiju oko Afrike, 1497-1499. Sa svoja tri putovanja u Indiju, i 1502-1503 i 1524, potaknuo je trgovinu Evrope i zapadne Azije, te učvrstio kolonijalnu moć Portugala u Indiji.^[1][2]

Njegovo početno putovanje u Indiju preko Rta dobre nade^[3] (1497–1499) bilo je prvo koje je povezalo Evropu i Aziju okeanskom rutom, povezujući Atlantik i Indijski okean. Ovo se široko smatra prekretnicom u svjetskoj historiji, jer je označilo početak morske faze globalnog multikulturalizma.^[4] Da Gamino otkriće morskog puta do Indije otvorilo je put za doba globalnog imperijalizma i omogućilo Portugalcima da uspostave dugotrajno kolonijalno carstvo na putu od Afrike do Azije. Nasilje i uzimanje talaca koje su da Gama i oni koji su došli poslije njega, osigurali su reputaciju brutalnosti Portugalcima među indijskim domorodačkim kraljevstvima i koji će postaviti obrazac zapadnog kolonijalizma u eri Velikih geografskih otkrića.^[5] Putovanje okeanskom rutom omogućilo je Portugalcima da izbjegnu plovidbu preko vrlo spornog Mediterana i prelazak opasnog Arapskog poluostrva. Zbir udaljenosti pređenih u vanjskim i povratnim putovanjima učinio je ovu ekspediciju najdužim okeanskim putovanjem do tada.^[6]

Nakon desetina godina pokušaja raznih moreplovaca da stignu do Indije, uz hiljade života i desetina plovila izgubljenih u brodolomima i napadima, da Gama je pristao u Calicut 20. maja 1498. Neometani pristup indijskim putevima začina potaknuo je ekonomiju Portugalskog carstva, koja je je ranije bilo bazirano duž sjeverne i obalne zapadne Afrike. Glavni začini koji su se prvo dobijali iz jugoistočne Azije bili su biber i cimet, ali su ubrzo uključili i druge proizvode, sve nove za Evropu. Portugal je zadržao komercijalni monopol nad ovom robom nekoliko decenija. Tek stoljeće kasnije druge evropske sile, prvo Nizozemska i Engleska, kasnije Francuska i Danska, uspjele su osporiti monopol i pomorsku prevlast Portugala na ruti oko Rta dobre nade.

Da Gama je predvodio dvije portugalske Armade, prvu i četvrtu. Potonji je bio najveći i otputovao je za Indiju četiri godine nakon povratka iz prvog. Zbog svog doprinosa, 1524. da Gama je imenovan za guvernera Indije, sa titulom vicekralja, i oplemenjen je kao grof od Vidigueire 1519. Portugalsku nacionalnu epsku pjesmu Os Lusíadas napisao je u njegovu čast Luís de Camões.

1. ^ Biografija na stranicibiography.com pristupljeno 8. 7. 2014 (en)
2. ^ Biografija s stranice Arhivirano 13. 2. 2021. na Wayback Machinenationalgeographic.de pristupljeno 8. 7. 2014 (de)
3. ^ "Vasco da Gama | Biography, Achievements, Route, Map, Significance, & Facts". Encyclopedia Britannica (jezik: engleski). Pristupljeno 31. 1. 2021.
4. ^ Nigel, Cliff (2011). Holy War: How Vasco da Gama's Epic Voyages Turned the Tide in a Centuries-Old Clash of Civilizations. Harper.
5. ^ M. G. S. Narayanan, Calicut: The City of Truth (2006) Calicut University Publications.
6. ^ Diffie, Bailey W. and George D. Winius, Foundations of the Portuguese Empire, 1415–1580, str. 176