Back حمض الطرطريك Arabic Çaxır turşusu Azerbaijani اسید تارتاریک AZB Винена киселина Bulgarian Àcid tàrtric Catalan Kyselina vinná Czech Asid tartarig Welsh Vinsyre Danish Weinsäure German Τρυγικό οξύ Greek
| Vinska kiselina | |
|---|---|
 | |
| Općenito | |
| Hemijski spoj | Vinska kiselina |
| Druga imena | 2,3-dihidroksisukcinska kiselina, tartarska kiselina |
| Molekularna formula | C4H6O6 |
| CAS registarski broj | 526-83-0 |
| Kratki opis | bijeli prah |
| Osobine1 | |
| Molarna masa | 150,087 g/mol |
| Agregatno stanje | čvrsto |
| Gustoća | 1,79 g/ml |
| Tačka topljenja | 171–174°C (čista, D ili L) 206 °C (racemična) |
| Rastvorljivost | 133 g / 100 ml vode |
| 1 Gdje god je moguće korištene su SI jedinice. Ako nije drugačije naznačeno, dati podaci vrijede pri standardnim uslovima. | |
Vinska kiselina (po IUPAC-u 2,3-dihidroksi butandionska kiselina) je bijela kristalna diprotonska organska kiselina. U prirodi se nalazi u mnogim biljkama kao što je grožđe, banane i tamarindi, a obično se kombinira sa sredstvima za dizanje tijesta, i jedna je od glavnih kiselina koje se nalaze u vinu. Dodaje se hrani kako bi se dobio kiseo ukus, ili se koristi kao antioksidans. Soli vinske kiselina se nazivaju tartarati. Predstavlja dihidroksilni derivat jantarne kiseline.
Prvi put je izolovana iz kalij tartarata koji je bio poznat i u antičko vrijeme pod imenom tartar, a opisao ga je Džabir ibn Hajjan oko 800. godine.[1] Moderni proces proizvodnje je razvijen 1769. od strane švedskog hemičara Scheelea. Pojava hiralnosti u hemiji je otkrivena upravo proučavanjem vinske kiseline. Hiralnost je otkrio 1832. godine Jean Baptiste Biot, koji je posmatrao sposobnost vinske kiseline da rotira polariziranu svjetlost. Louis Pasteur je nastavio ovo istraživanje te je 1847. godine ispitivao oblik kristala amonij natrij tartarata, za koje je otkrio da su hiralni. Nakon što je ručno odvajao različite oblike kristala pod lupom, Pasteur je prvi dobio uzorak vinske kiseline lijeve orijentacije (levotartarnu kiselinu) u čistom obliku.[2][3][4][5]
- ^ Greška kod citiranja: Nevaljana oznaka
<ref>; nije naveden tekst za reference s imenomvinegars - ^ Greška kod citiranja: Nevaljana oznaka
<ref>; nije naveden tekst za reference s imenompaster - ^ Greška kod citiranja: Nevaljana oznaka
<ref>; nije naveden tekst za reference s imenompaster2 - ^ Greška kod citiranja: Nevaljana oznaka
<ref>; nije naveden tekst za reference s imenommyers - ^ Greška kod citiranja: Nevaljana oznaka
<ref>; nije naveden tekst za reference s imenomflack