Abaty Cwm-hir (cymuned)

Abaty Cwm-hir

Math	cymuned, pentrefan
Poblogaeth	235, 254
Daearyddiaeth
Sir	Powys
Gwlad	Cymru
Arwynebedd	5,932.43 ha
Cyfesurynnau	52.3303°N 3.3871°W
Cod SYG	W04000247
Cod OS	SO055711
Gwleidyddiaeth
Ffeiliau perthnasol ar Comin
[golygwch ar Wicidata]

Pentref a chymuned ym Mhowys, Cymru, yw Abaty Cwm-hir^[1] neu Abaty Cwm Hir (Saesneg: Abbeycwmhir neu Abbey Cwmhir). Saif ger Afon Clywedog, i'r gogledd o dref Llandrindod.

Enwyd y pentref a'r gymuned ar ôl Abaty Cwm-hir, abaty Sistersaidd a sefydlwyd yn 1143. Dim ond adfeilion sydd ar ôl bellach, ond gan yr abaty yma yr oedd yr eglwys fwyaf o abatai Cymru. Yma y claddwyd Llywelyn ap Gruffudd.

Ail-adeiladwyd eglwys pentref Abaty Cwm-hir yn 1866. Mae yma dafarn, yr Happy Union Inn, sy'n adeilad cofrestredig. Adeiladwyd Neuadd Cwm-hir yn 1867. Mae Llwybr Glyn Dŵr yn mynd trwy'r gymuned.

Cynrychiolir yr ardal hon yn Senedd Cymru gan James Evans (Ceidwadwyr)^[2] ac yn Senedd y DU gan Fay Jones (Ceidwadwyr).^[3]

1. ↑ "Rhestr o Enwau Lleoedd Safonol Cymru". Llywodraeth Cymru. 14 Hydref 2021.
2. ↑ "Gwefan Senedd Cymru". Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2021-11-10. Cyrchwyd 2021-12-30.
3. ↑ Gwefan Senedd y DU