Abaty Amwythig

Abaty Amwythig

Math	abaty, eglwys
Ardal weinyddol	Amwythig
Sefydlwyd	11 g
Daearyddiaeth
Sir	Swydd Amwythig (Sir seremonïol)
Gwlad	Lloegr
Cyfesurynnau	52.7075°N 2.7442°W
Cod OS	SJ4984412474
Arddull pensaernïol	pensaernïaeth Romanésg, pensaernïaeth Gothig
Statws treftadaeth	adeilad rhestredig Gradd I, heneb gofrestredig
Sefydlwydwyd gan	Roger o Drefaldwyn, Iarll 1af Amwythig
Cysegrwyd i	Sant Pedr, yr Apostol Paul, y Wir Grog
Manylion
Esgobaeth	Esgobaeth Caerlwytgoed
Ffeiliau perthnasol ar Comin
[golygwch ar Wicidata]

Eglwys fawr yn Amwythig, Gorllewin Canolbarth Lloegr, yw Abaty Amwythig (enw llawn: Eglwys Abadol Sant Pedr a Sant Paul, Amwythig). Mynachdy Benedictaidd ydoedd gynt, ond mae bellach yn eglwys blwyf.

Fe'i sefydwyd yn 1083 fel abaty Benedictiaidd gan Roger o Drefaldwyn, Iarll cyntaf Amwythig. Tyfodd i fod yn un o'r abatai pwysicaf yn Lloegr, ac yn ganolfan bererindod o bwys. Er i lawer o'r adeilad gael ei ddinistrio yn yr 16g, goroesodd corff yr eglwys fel eglwys blwyf.

Yn 1138 symudwyd gweddillion y Santes Gwenffrewi i'r abaty o Wytherin, Conwy.^[1] Daeth ei chreiriau yn ganolbwynt ar gyfer pererindodau i'r abaty yn ddiweddarach.

Ar dir yr abaty mae cofeb i'r bardd Wilfred Owen, gan y cerflunydd Paul de Monchaux.^[2]

1. ↑ Ray Spencer, A Guide to the Saints of Wales and the West Country (Llanerch, 1991)
2. ↑ "Symmetry - Wilfred Owen Memorial Sculpture". War Memorials Online (yn Saesneg). Cyrchwyd 6 Hydref 2022.