Camlas Morgannwg

Camlas Morgannwg

Enghraifft o:	camlas, Safle o Ddiddordeb Gwyddonol Arbennig
Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia

Camlas Morgannwg

arysgrifen Terfyn, Cyfarthfa 1 Lloc 1, Merthyr Tudful 2 Lloc Ynysfach Doc 3 Lloc Seneddol 4-5 Llociau Glyndyrus Doc a Doc Abercannaid Uchaf Abercannaid 6-7 Llociau Aberfan 8 Lloc Pontygwaith 9 Lloc Cefnglas 10-17 Llociau Abercynon (8) Camlas Aberdâr 18-23 Llociau Abercynon (6) 24 Lloc Isaf Dyfrbont Afon Taf Y Basn 25 Lloc Ynyscaedudwg Cilfynydd Pontypridd 26 Lloc Ty'n y graig 27 Lloc Heol 28-29 Lloc yr Odin Basn Hopkin Morgan 30 Lloc Trallwn Basn Gweithdy Cadwyn Brown Lenox 31-32 Llociau Ynysanghared Trefforest Camlas Doctor 33 Lloc Dyffryn 34 Lloc Dynea Rhydyfelin Doc Bad 35-37 Llociau Treble 38 Lloc Ffynnon Taf 39 Lloc Caegias 40 Lloc Portobello 41 Tongwynlais, Lloc Ton 42 Lloc Llwynymellt 43 Lloc Fforest 44 Lloc Melingruffydd 45 Lloc Llandaf 46 Lloc Coleg 47 Lloc Gabalfa Iard Cambrian 48 Lloc Mynachdy 49 Lloc Heol Gogledd 50 Lloc Crockherbtown Caerdydd, Y Twnnel Cangen Doc Gorllewin 51 Lloc Newydd Lloc Môr Bae Caerdydd

Camlas Morgannwg oedd y gamlas gyntaf i'w hadeiladu yng Nghymru. Roedd iddi 50 lloc ac roedd yn cysylltu Merthyr Tudful a Chaerdydd.

Dechreuwyd ei hadeiladu ym 1790. Roedd meistri haearn Merthyr yn ariannu'r gamlas am ei bod hi'n hanfodol iddynt gael ffordd i gludo haearn i'r môr. Yr adeiladwr oedd Thomas Dadford, disgybl i'r peiriannydd James Brindley.

Cwblhawyd y gwaith rhwng Merthyr Tudful a Phontypridd ym 1792, a rhwng Pontypridd a Chaerdydd ym 1794. Gorffennwyd y gamlas yn gyfangwbl wrth agor lloc môr ym 1798. Costiodd y cyfan £103,600.

Prynodd Ardalydd Bute gyfranddaliadau'r gamlas ym 1883.

Collodd y gamlas ei bri ar ôl agor Rheilffordd Dyffryn Taf. Erbyn heddiw does dim ond rhai olion (pontydd a llociau) yn aros.

Eginyn erthygl sydd uchod am gludiant. Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu ato.