Casacheg

Casacheg

Enghraifft o:	iaith naturiol, iaith fyw
Math	Kipchak–Nogai
Yn cynnwys	Tafodiaith Gasach y Gorllewin, Tafodiaith Gasach y Gogledd-Orllewin, Tafodiaith Gasach y De
Enw brodorol	қазақ тілі
Nifer y siaradwyr	12,900,000 (2019),[1]   13,161,980 (2009)[2]
cod ISO 639-1	kk
cod ISO 639-2	kaz
cod ISO 639-3	kaz
Gwladwriaeth	Casachstan, Rwsia, Gweriniaeth Pobl Tsieina, Mongolia, Wsbecistan, Tyrcmenistan, yr Almaen, Cirgistan, Twrci, Iran, Aserbaijan, Wcráin
System ysgrifennu	Yr wyddor Gyrilig, Yr wyddor Arabeg, yr wyddor Ladin, Kazakh Braille
Corff rheoleiddio	Ministry of Culture and Information of Kazakhstan
Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia

Iaith Dyrcaidd yw Casacheg a siaredir yn frodorol gan y Casachiaid, sydd yn byw yng Nghasachstan a mewn lleiafrifoedd yn rhanbarth Xinjiang, Tsieina, ac yn Wsbecistan, Mongolia, ac Affganistan. Mae Casacheg yn perthyn i gangen ogledd-orllewinol yr ieithoedd Tyrcaidd a elwir ieithoedd Kipchak, ac yn debyg felly i Girgiseg, Karakalpak, a Nogay.

Ysgrifennwyd yr iaith Gasacheg drwy gyfrwng yr wyddor Arabeg hyd at yr 20g. Yn sgil sefydlu'r Undeb Sofietaidd, defnyddiwyd llythrennau Lladin yn y cyfnod 1929–40 cyn newid i'r wyddor Gyrilig. Yn 2017 datganodd llywodraeth Casachstan y byddai'r iaith yn dychwelyd at lythrennau Lladin a chyda diwygiadau sillafu.^[3]

Mae'r dafodiaith Kipchak-Wsbec yn debyg iawn i Gasacheg, a fe'i ystyrir yn aml yn dafodiaith Gasacheg er bod ei siaradwyr yn defnyddio'r iaith lenyddol Wsbeceg.^[4]

1. ↑ (yn en) Ethnologue (25, 19 ed.), Dallas: SIL International, ISSN 1946-9675, OCLC 43349556, Wikidata Q14790, https://www.ethnologue.com/, adalwyd 23 Ebrill 2022
2. ↑ https://www.ethnologue.com/language/kaz. Ethnolog.
3. ↑ (Saesneg) "Kazakhstan to change from Cyrillic to Latin alphabet", DW (27 Hydref 2017). Adalwyd ar 21 Tachwedd 2020.
4. ↑ (Saesneg) Kazakh language. Encyclopædia Britannica. Adalwyd ar 21 Tachwedd 2020.