Cosofo

Cosofo

Republika e Kosovës (Albaneg)
Math	gwladwriaeth unedol, gwlad dirgaeedig, gwladwriaeth a gydnabyddir gan rai gwledydd, gwlad
Prifddinas	Prishtina
Poblogaeth	1,586,659
Sefydlwyd	17 Chwefror 2008
Anthem	Ewrop
Pennaeth llywodraeth	Albin Kurti
Cylchfa amser	UTC+01:00
Iaith/Ieithoedd   swyddogol	Albaneg, Serbeg
Daearyddiaeth
Rhan o'r canlynol	De Ddwyrain Ewrop, gwladwriaethau ôl-Iwgoslafia
Lleoliad	Balcanau
Arwynebedd	10,909.02992 km²
Yn ffinio gyda	Albania, Gogledd Macedonia, Montenegro, Serbia
Cyfesurynnau	42.55°N 20.83°E
Gwleidyddiaeth
Corff gweithredol	Llywodraeth Cosofo
Corff deddfwriaethol	Cynulliad Gwladwriaeth Cosofo
Swydd pennaeth   y wladwriaeth	Arlywydd Cosofo
Pennaeth y wladwriaeth	Vjosa Osmani
Swydd pennaeth   y Llywodraeth	Prif Weinidog Cosofo
Pennaeth y Llywodraeth	Albin Kurti
Ariannol
Cyfanswm CMC (GDP)	$9,412 million, $9,429 million
Arian	Ewro
Cyfartaledd plant	1.87
Ffeiliau perthnasol ar Comin
[golygwch ar Wicidata]

Gwlad yn y Balcanau yn ne-ddwyrain Ewrop yw Cosofo^[1][2] (Albaneg Kosovë/Kosova, Serbeg Косово и Метохија / Kosovo i Metohija). Yn y cyfrifiad diwethaf roedd gan Cosofo boblogaeth o 1,586,659 (2024)^[3], sef tua hanner poblogaeth Cymru.

Hyd 17 Chwefror 2008 bu'n dalaith yn ne Serbia ac, fel Serbia ei hun, roedd yn rhan o'r hen Iwgoslafia. Ar ôl gwrthdaro chwerw rhwng Serbiaid ac Albaniaid yn y 1990au a achoswyd gan densiynau ethnig, mae'r dalaith yn cael ei gweinyddu gan y Cenhedloedd Unedig drwy UNMIK (United Nations Interim Administration Mission in Kosovo) ers diwedd Rhyfel Cosofo (1999). Ar 17 Chwefror 2008, cyhoeddodd llywodraeth Albanaidd y dalaith annibyniaeth, ond mae Serbiaid lleol (tua 10% o'r boblogaeth) yn gwrthod hynny.^[4]

1. ↑ Griffiths, Bruce a Jones, Dafydd Glyn. Geiriadur yr Academi (Caerdydd, Gwasg Prifysgol Cymru, 1995 [argraffiad 2006]), t. 1718 [787: Kosovo].
2. ↑ BBC Cymru'r Byd
3. ↑ https://askapi.rks-gov.net/Custom/1d268e37-5934-4bd5-bbd1-34a9965cff92.pdf.
4. ↑ Reuters/Yahoo: Kosovo yn datgan annibyniaeth