Edward Snowden

Edward Snowden
Ffugenw	TheTrueHOOHA, CITIZENFOUR, VERAX, John Dobbertin
Ganwyd	Edward Joseph Snowden  21 Mehefin 1983  Elizabeth City
Man preswyl	Wilmington, Ellicott City, Waipahu, Genefa
Dinasyddiaeth	Unol Daleithiau America, Rwsia
Alma mater	Anne Arundel Community College Prifysgol Lerpwl
Galwedigaeth	gweinyddwr systemau, swyddog cudd-wybodaeth, security guard, Canu cloch, person gwrthwynebol, gwyddonydd cyfrifiadurol, intelligence analyst
Cyflogwr	Asiantaeth Diogelwch Cenedlaethol Booz Allen Hamilton Dell Inc. Freedom of the Press Foundation Prifysgol Maryland, College Park CIA
Prif ddylanwad	Daniel Ellsberg
Tad	Lonnie Glenn Snowden, Jr.
Mam	Elizabeth Snowden
Priod	Lindsay Mills
Gwobr/au	Sam Adams Award, Fritz Bauer Prize, Ridenhour Truth-Telling Prize, Gwobr 'Right Livelihood', Stuttgart Peace Prize, Carl-von-Ossietzky-Medaille, Whistleblower Prize, Bjørnson Prize, Ossietzky Prize, The Glass of Reason, SUMA Award, Bert-Donnepp-Preis, Fritz Bauer Prize
llofnod

Cyn-gontractwr technegol i'r National Security Agency (NSA), sef un o adrannau diogelwch Unol Daleithiau America, yw Edward Joseph Snowden (ganwyd 21 Mehefin 1983). Gweithiodd hefyd i'r Central Intelligence Agency (CIA). Yng ngwanwyn 2013 rhyddhaodd wybodaeth am rai o brif raglenni ysbïo drwy wyliadwriaeth dorfol yr Unol Daleithiau a Phrydain i'r wasg.^[1][2]

Rhyddhaod yr wybodaeth yn wreiddiol i Glenn Greenwald o The Guardian yn Llundain, a hynny yng ngwanwyn 2013 tra roedd yn gweithio fel "infrastructure analyst" yng ngwmni Booz Allen Hamilton a oedd dan gontract i NSA. Yn ei dro, cyhoeddodd The Guardian sawl exposé rhwng Mehefin a Gorffennaf 2013 a oedd yn dinoethi rhaglenni megis PRISM, a oedd yn clustfeinio ac yn recordio gwybodaeth ddigidol ar systemau ffôn a Tempora sef cynllun gwylio a chofnodi gwybodaeth ar y we. Dywedodd Snowden fod rhyddhau'r wybodaeth fel hyn yn ymgais i "hysbysu'r cyhoedd o'r hyn sy'n digwydd yn eu henw nhw a'r hyn sy'n digwydd yn eu herbyn.^[2][3][4] Dywedir fod y weithred hon o ryddhau gwybodaeth y mwyaf arwyddocaol o'i bath yn hanes yr NSA.^[5]

Ar 4 Mehefin 2013, cafodd ei gyhuddo gan yr erlyniad ffederal o espionage a lladrata eiddo'r llywodraeth.^[6] Ar 8 Gorffennaf 2013, cafodd ei anrhydeddu gan grwp o gyn-swyddogion y CIA gyda Gwobr Sam Adams.^[7]

1. ↑ Gellman, Barton; Markon, Jerry (9 Mehefin 2013). "Edward Snowden says motive behind leaks was to expose 'surveillance state'". The Washington Post. Cyrchwyd 10 Mehefin 2013.
2. ↑ ^{2.0 2.1} Gellman, Barton; Blake, Aaron; Miller, Greg (9 Mehefin 2013). "Edward Snowden comes forward as source of NSA leaks". The Washington Post. Cyrchwyd 10 Mehefin 2013.
3. ↑ Smith, Matt (9 Mehefin 2013). "NSA leaker comes forward, warns of agency's 'existential threat'". CNN. Cyrchwyd 10 Mehefin 2013.
4. ↑ Greenwald, Glenn; MacAskill, Ewen; Poitras, Laura (9 Mehefin 2013). "Edward Snowden: the whistleblower behind the NSA surveillance revelations". The Guardian. London. Cyrchwyd 9 Mehefin 2013.
5. ↑ Shane, Scott; Somaiya, Ravi (June 16, 2013). "New Leak Indicates U.S. and Britain Eavesdropped at '09 World Conferences". The New York Times.
6. ↑ Finn, Peter; Horwitz, Sari (21 Mehefin 2013). "U.S. charges Snowden with espionage". The Washington Post. Cyrchwyd 21 Mehefin 2013.
7. ↑ "Snowden Honored by Ex-Intel Officials". Consortiumnews. 8 Gorffennaf 2013. Cyrchwyd 8 Gorffennaf 2013.