Frank Lloyd Wright

Frank Lloyd Wright
Ganwyd	Franklin Lincoln Wright  8 Mehefin 1867  Canolfan Richland
Bu farw	9 Ebrill 1959  Phoenix
Dinasyddiaeth	Unol Daleithiau America
Alma mater	Prifysgol Wisconsin–Madison Madison Central High School
Galwedigaeth	pensaer, cynlluniwr trefol, llenor, cynllunydd
Cyflogwr	Prifysgol The New School, Manhattan
Adnabyddus am	Emil Bach House, Pettit Memorial Chapel, Annunciation Greek Orthodox Church, A. D. German Warehouse, Fallingwater, Prairie School architecture, Solomon R. Guggenheim Museum
Tad	William Carey Wright
Mam	Anna Lloyd Jones Wright
Priod	Olgivanna Lloyd Wright, Catherine Tobin Wright, Miriam Noel Wright
Partner	Mamah Borthwick
Plant	John Lloyd Wright, Lloyd Wright, Iovanna Lloyd Wright, Catherine Dorothy Wright
Gwobr/au	Medal Aur Frenhinol, Medal Frank P. Brown
llofnod

Pensaer Americanaidd oedd Frank Lloyd Wright (8 Mehefin 1867 – 9 Ebrill 1959).^[1]

Americanwr o Wisconsin ydoedd, ond gŵr a'i wreiddiau'n ddwfn yng Nghymru. Bu'n bensaer dros 500 o brosiectau gorffenedig, yn awdur dros 20 o lyfrau pensaernïol a chynllunydd dodrefn mwyaf yr 20g. Yn 1991 fe gyhoeddodd Cymdeithas Penseiri America mai ef oedd "the greatest American architect of all time".^[2]

Ar ôl dod yn bensaer galwodd nifer o'i adeiladau yn "Taliesin" (yn ogystal â'i gartref ei hun).^[3][4]

O'r cartref cyntaf gafodd ei gynllunio ganddo hyd at ei farwolaeth, creodd syniadau chwyldroadol megis pensaernïaeth organig (chwedl Fallingwater), a oedd yn pwysleisio y dylai'r adeilad ffitio i mewn yn naturiol i'r ardal mae ynddo. Creodd fathau gwahanol o eglwysi, swyddfeydd, ysgolion, gwestai ayb - yn ogystal â thu fewn i'r adeiladau hyn: y dodrefn a'r ffenestri er enghraifft. Sgwennodd dros ugain o lyfrau'n ymwneud â phensaernïaeth yn ystod ei oes ac roedd yn ddarlithydd poblogaidd iawn drwy America ac Ewrop. Roedd yn berson lliwgar hefyd ac roedd ei fywyd yn llenwi papurau'r oes: methiant dwy briodas a'r tân erchyll a gynnwyd yn fwriadol yn 1914 gan ddifrodi'r Taliesin Studio - a lladd 7 o bobl.

Defnyddiodd gynllun agored yn aml, sy'n dangos ei fod yn ymateb i'r newidiadau cymdeithasol yn America; roedd y gegin er enghraifft yn aml bron yn un a'r ystafell fwyta - er mwyn i'r wraig gadw llygad ar y plant neu'r ymwelwyr tra'n coginio. Cafodd ei ddynwared gan lawer o bensaeri a'i ddilynodd - ac yn eu plith mae Mies van der Rohe. Ef oedd arweinydd y symudiad a elwir y 'Prairie School movement of architecture' (gyda Robie House a Westcott House yn esiamplau clasurol), a datblygodd y syniad o'r cartref Usonaidd ('Usonian') (gweler ei Rosenbaum House).

1. ↑ "Frank Lloyd Wright Dies; Famed Architect Was 89". The New York Times (yn Saesneg). 10 Ebrill 1959. Cyrchwyd 17 Ebrill 2022.
2. ↑ http://www.businessweek.com/bwdaily/dnflash/jul2004/nf20040728_3153_db078.htm
3. ↑ Taliesin o wefan Sefydliad Frank Lloyd Wright
4. ↑ "Taliesin ar wefan Taliesin Preservation Inc". Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2010-03-29. Cyrchwyd 2010-03-01.