Poblacht na hÉireann (Gwyddeleg) Ireland (Saesneg) | |
Arwyddair | Éirinn go Brách (Iwerddon am Byth) |
---|---|
Math | gwladwriaeth sofran, ynys-genedl, gwlad, gwladwriaeth olynol |
Enwyd ar ôl | Iwerddon |
Prifddinas | Dulyn |
Poblogaeth | 5,149,139 |
Sefydlwyd | 24 Ebrill 1916 (Cyhoeddi Annibyniaeth) 21 Ionawr 1919 (Datganiad o Annibyniaeth) |
Anthem | Amhrán na bhFiann |
Pennaeth llywodraeth | Simon Harris |
Cylchfa amser | UTC+00:00 |
Iaith/Ieithoedd swyddogol | Gwyddeleg, Saesneg |
Daearyddiaeth | |
Rhan o'r canlynol | yr Undeb Ewropeaidd, Ardal Economeg Ewropeaidd, Gogledd Ewrop |
Arwynebedd | 69,797 km² |
Yn ffinio gyda | y Deyrnas Unedig, Gogledd Iwerddon |
Cyfesurynnau | 53°N 8°W |
Gwleidyddiaeth | |
Corff gweithredol | Llywodraeth yr Iwerddon |
Corff deddfwriaethol | Oireachtas |
Swydd pennaeth y wladwriaeth | Arlywydd Iwerddon |
Pennaeth y wladwriaeth | Michael D. Higgins |
Swydd pennaeth y Llywodraeth | Taoiseach |
Pennaeth y Llywodraeth | Simon Harris |
Ariannol | |
Cyfanswm CMC (GDP) | $504,183 million, $529,245 million |
Arian | Ewro |
Canran y diwaith | 4.95, 5.623, 6.194, 4.479 |
Cyfartaledd plant | 1.96 |
Mynegai Datblygiad Dynol | 0.945 |
Gweriniaeth ar ynys Iwerddon yw Gweriniaeth Iwerddon (Gwyddeleg: Poblacht na hÉireann, Saesneg: Republic of Ireland; yn swyddogol Éire neu Ireland). Dulyn yw prifddinas y weriniaeth. Mae'n cynnwys 26 o 32 sir Iwerddon.
Gelwir pennaeth y wladwriaeth yn "Uachtarán" neu Arlywydd, ond y "Taoiseach" ydyw pennaeth y llywodraeth neu'r Prif Weinidog. Nid yw'r wladwriaeth Wyddeleg yn defnyddio'r enw "Gweriniaeth Iwerddon" i ddisgrifiio ei hunan o gwbl, mewn cytundebau rhyngwladwol a chyfansoddiadol Iwerddon (Éire, Ireland) yw'r enw a ddefnyddir. Cyn cyhoeddi'r Weriniaeth yn gyfasoddiadol, galwyd y wladwriaeth yn Gwladwriaeth Rydd Iwerddon.