Hugh Rowlands

Hugh Rowlands
Y Cadfridog Syr Hugh Rowlands VC, KCB
Ganwyd	6 Mai 1828  Llanrug
Bu farw	1 Awst 1909  Llanrug
Dinasyddiaeth	Cymru, Teyrnas Unedig Prydain Fawr ac Iwerddon
Alma mater	Ysgol David Hughes
Galwedigaeth	person milwrol
Swydd	Lieutenant of the Tower of London
Plant	Hugh Barrow Rowlands
Gwobr/au	Croes Fictoria, Marchog Cadlywydd Urdd y Baddon

Roedd y Cadfridog Syr Hugh Rowlands VC, KCB (6 Mai 1828 - 1 Awst 1909) yn fonheddwr o Gymru ac yn filwr a oedd ymysg y Cymry cyntaf i dderbyn medal Croes Fictoria, y wobr uchaf a mwyaf mawreddog am ddewrder yn wyneb y gelyn y gellir ei dyfarnu i aelodau o luoedd Prydain a'r Gymanwlad.

Mae rhai ffynonellau'n honni mai Syr Hugh oedd y Cymro Cyntaf i dderbyn y VC^[1] ond fel arfer mae'r clod yna'n cael ei roi i Robert Shields. Cyflawnwyd y weithred o ddewrder a arweiniodd at fedal Rowlands ym mis Tachwedd 1854 tra bu gweithred Sheilds ym mis Medi'r flwyddyn ganlynol. Rhif Medal Rowlands yw VC43^[2], a rhif medal Shields yw VC104^[3], ond cyflwynwyd medal Sheilds iddo ar 26 Mehefin 1857 tra bu'n rhaid i Rowlands ddisgwyl hyd 5 Awst 1857 i dderbyn ei fedal yntau.

1. ↑ Y Bywgraffiadur ar-lein ROWLANDS , Syr HUGH (1828 - 1909) adalwyd Tachwedd 18 2014
2. ↑ Memorials to Valour - Sir Hugh Rowlands adalwyd Tach 18 2014
3. ↑ Memorials to Valour Robert Sheilds adalwyd Tach 17 2014