Hugo Grotius

Hugo Grotius
Ganwyd	Hugo Grocio, Hugo Grotius eller Hugo de Groot  10 Ebrill 1583  Delft
Bu farw	28 Awst 1645  Rostock
Dinasyddiaeth	Gweriniaeth yr Iseldiroedd
Alma mater	Prifysgol Leiden
Galwedigaeth	bardd, dramodydd, international law scholar, gwleidydd, diplomydd, hanesydd, athronydd, diwinydd, cyfreithiwr, academydd, llenor, athronydd y gyfraith, ysgolhaig cyfreithiol, cyfreithegwr
Blodeuodd	1631
Swydd	llysgennad, Pensionary
Tad	Jan Cornets de Groot
Mam	Aeltje Van Overschie
Priod	Maria van Reigersberch
Plant	Cornelis de Groot, Pieter de Groot
llofnod

Cyfreithegwr, athronydd, diwinydd, diplomydd, apolegwr Cristnogol, dramodydd a bardd o'r Iseldiroedd oedd Hugo Grotius (/ˈɡroːʃəs/; 10 Ebrill 1583 – 28 Awst 1645). Roedd ei lyfr De Jure Belli ac Pacis (1625; "Deddf Heddwch a Rhyfel") yn hanfodol wrth ddatblygu "cyfreithiau gwledydd" ar sail deddf natur. Ynghŷd â'i ragflaenwyr Francisco de Vitoria ac Alberico Gentili, Grotius yw un o "dadau'r gyfraith ryngwladol".

Adnabyddir amlaf gan ffurf Ladin ei enw, ond fe'i elwir yn Iseldireg yn Huig de Groot (Ynganiad Iseldireg: [ˈɦœyɣ də ɣroːt]) neu Hugo de Groot (Ynganiad Iseldireg: [ˈɦyɣoː də ɣroːt]). Disgleiriodd ei feddwl yn gyntaf yn ei arddegau. Cafodd ei garcharu am ei ran yn nadleuon Calfinaidd y Weriniaeth Iseldiraidd, a dihangodd mewn cist o lyfrau. Ysgrifennodd y mwyafrif o'i weithiau tra'n alltud yn Ffrainc.

Nid Grotius oedd y cyntaf i lunio athrawiaeth y gymdeithas ryngwladol, ond ef oedd y meddyliwr boreuaf i ddiffinio cysyniad y system wladwriaethau, dan lywodraeth cyd-ddiogelwch a diplomyddiaeth yn hytrach na grym a rhyfela. Ysgrifennai'r ysgolhaig cysylltiadau rhyngwladol Hedley Bull: "Diriaethai syniad y gymdeithas ryngwladol, yr hwn a ddwyn ger bron gan Grotius, gan Heddwch Westffalia, a gellir ystyried Grotius yn dad deallusol y cytundeb hwn, sef y cytundeb heddwch cyffredinol cyntaf yn yr oes fodern."^[1]

Yn ogystal â'i ddylanwad arloesol ar gyfraith ryngwladol, gwelir effaith ei ddiwinyddiaeth ar fudiadau diweddarach megis Methodistiaeth a Phentecostiaeth. Ystyrir hefyd yn "ddiwinydd economaidd" am iddo osod sylfaen i fasnach rydd.^[2]

1. ↑ Hedley Bull ac Adam Roberts. Hugo Grotius and International Relations (Rhydychen, Gwasg Prifysgol Rhydychen, 1990). ISBN 0-19-825569-1
   Dyfyniad gwreiddiol: "The idea of international society which Grotius propounded was given concrete expression in the Peace of Westphalia, and Grotius Mai be considered the intellectual father of this first general peace settlement of modern times."
2. ↑ Johannes Thumfart. "Economic Theology: On Grotius’s Mare Liberum and Vitoria’s De Indis, Following Agamben and Schmitt", Grotiana 30 (2009), tt. 65–87.