Jean Olwen Thomas

Jean Olwen Thomas
Ganwyd	1 Hydref 1942  Treboeth
Dinasyddiaeth	y Deyrnas Unedig, Cymru
Alma mater	Coleg Darwin, Caergrawnt Prifysgol Cymru
Galwedigaeth	biocemegydd
Cyflogwr	Prifysgol Caergrawnt
Gwobr/au	Cymrawd y Gymdeithas Frenhinol, Bonesig Cadlywydd Urdd yr Ymerodraeth Brydeinig, Cymrawd Cymdeithas Ddysgedig Cymru, Fellow of the Royal Society of Biology, Cymrawd Academi'r Gwyddoniaethau Meddygol

Biocemegydd o Dreboeth, Abertawe, yw Jean Olwen Thomas DBE FRS FMedSci MAE FLSW (ganwyd 1 Hydref 1942). Cafodd ei haddysg yn Ysgol Uwchradd y Merched Llwyn-y-Bryn a Choleg Prifysgol Cymru Abertawe (lle enillodd BSc dosbarth cyntaf anrhydedd mewn cemeg yn 1964) a PhD yn 1967^[1]. Mae hi'n Athro Emeritws mewn Biocemeg Macromoleciwlar ym Mhrifysgol Caergrawnt ac yn gymrawd o'r Gymdeithas Frenhinol (1986). Cafodd gyrfa disglair yn ymchwilio i cromatin (yng nghnewyllyn y gell) yn Adran Biocemeg Prifysgol Caergrawnt. Cyfrannodd peth o'i gwaith at lwyddiant cyfaill iddi, Roger Kornberg, ennill Gwobr Nobel mewn Cemeg yn 2006^[2]. Yng Nghaergrawnt bu'n Feistr ar Goleg St Catherine's^[3]. Hi oedd y ferch gyntaf i'w hethol i'r swydd. Yn 2018 fe'i hapwyntiwyd yn Is-Ganghellor Prifysgol Abertawe^[4] (yn dilyn Rhodri Morgan).

Yn ogystal â nifer helaeth o gyfrifoldebau ac anrhydeddau rhyngwladol, anrhydeddwyd Jean Thomas gan nifer o sefydliadau Cymreig, gan cynnwys cymmrodoriaethau er anrhydedd o Brifysgolion Abertawe (1987), Caerdydd (1998) ac Aberystwyth (2009 - fel cydnabyddiaeth iddi fel gwyddonydd Cymreig^[1]) a Doethuriaeth er anrhydedd gan Prifysgol Cymru yn 1992. Yn 2010 hi oedd un o Gymrodyr Cychwynnol Cymdeithas Ddysgedig Cymru^[5] a hi oedd enillydd gyntaf Medal Frances Hoggan^[6] y gymdeithas honno yn 2016.

Yn ôl Athro Syr John Meurig Thomas, "Mae hi'n uchel ei pharch yn y byd biocemeg."

1. ↑ ^{1.0 1.1} "Y Fonesig Athro Jean Thomas". Prifysgol Aberystwyth. 2009. Cyrchwyd Chwefror 17, 2019.
2. ↑ "The Nobel Prize in Chemistry 2006". Gwobr Nobel. Cyrchwyd Chwefror 17, 2019.
3. ↑ "St Catharine's College elects new Master". Prifysgol Caergrawnt. 2006. Cyrchwyd Chwefror 17, 2019.
4. ↑ "Swansea University appoints Dame Jean Thomas as chancellor". BBC Wales. 8 Ionawr 2018. Cyrchwyd Chwefror 17, 2019.
5. ↑ "Professor Dame Jean Thomas". Cymdeithas Ddysgedig Cymru. Cyrchwyd Chwefror 17, 2019.
6. ↑ "The Frances Hoggan Medal". Cymdeithas Ddysgedig Cymru. 26 Mai 2016. Cyrchwyd Chwefror 17, 2019.