Mosg Enfawr Gaza

Mosg Enfawr Gaza

Math	mosg
Sefydlwyd	5 g
Daearyddiaeth
Lleoliad	Al-Daraj
Sir	Dinas Gaza
Gwlad	Palesteina
Arwynebedd	1,800 m²
Cyfesurynnau	31.504°N 34.4644°E
Arddull pensaernïol	pensaernïaeth Islamaidd, Mamluk architecture, pensaernïaeth Normanaidd
Crefydd/Enwad	Islam
Deunydd	kurkar
Ffeiliau perthnasol ar Comin
[golygwch ar Wicidata]

Mosg Enfawr Gaza (Arabeg: جامع غزة الكبير‎, trawslythreniad: Jāma' Ghazza al-Kabir) a elwir hefyd yn y Mosg Mawr Omari (Arabeg: المسجد العمري الكبير‎, Jāmaʿ al-ʿUmarī al-Kabīr ) oedd y mosg mwyaf a'r hynaf yn Llain Gaza; fe'i lleolwyd yn hen ddinas Gaza. Hyd at Awst 2024 roedd yn darparu cymorth ar gyfer galar, iechyd meddwl a chorfforol i drigolion Gaza, ac yn symbol o falchder Palesteinaidd.^[1] Yn Awst 2024, fe'i chwalu'n deilichion gan fyddin Israel yn eu hymdrech i ddileu cenedl y Palesteiniaid.^[2]

Credir fod y mosg yn sefyll ar safle teml Philistaidd hynafol; defnyddiwyd y safle gan y Bysantaidd i godi eglwys yn y 5g, ond ar ôl y goncwest Fwslimaidd yn y 7g, cafodd ei thrawsnewid yn fosg. Disgrifiwyd yr adeilad yn "hardd" gan ddaearyddwr Arabaidd o'r 10g, cafodd minaret y Mosg Mawr ei ddymchwel mewn daeargryn yn 1033.

Yn 1149, adeiladodd y Croesgadwyr eglwys fawr, ond fe'i dinistriwyd yn bennaf gan yr Ayyubids ym 1187, ac yna ei hailadeiladu fel mosg gan y Mamluks ar ddechrau'r 13g. Fe'i dinistriwyd gan y Mongols ym 1260, yna cafodd ei adfer yn fuan dim ond iddo gael ei ddinistrio drachefn gan ddaeargryn ar ddiwedd y ganrif. Cafodd y Mosg Mawr ei adfer eto gan yr Otomaniaid tua 300 mlynedd yn ddiweddarach.

Wedi'i ddifrodi'n ddifrifol ar ôl cael ei bledu gan gannonau Lloegr yn ystod y Rhyfel Byd Cyntaf, adferwyd y mosg ym 1925 gan y Cyngor Mwslimaidd Goruchaf.

1. ↑ Gwall cyfeirio: Tag <ref> annilys; ni roddwyd testun ar gyfer 'ref' o'r enw Ma'an
2. ↑ [https://www.youtube.com/watch?v=eYom9AkoANs YouTube; adalwyd 25 Awst 2024.