System atgenhedlu ddynol

System atgenhedlu ddynol

Math	system atgenhedlu, system o organnau, set o israniadau y system organau, organ ddynol, strwythur anatomegol ddynol
Rhan o	Bioleg ddynol
Yn cynnwys	system atgenhedlu benywaidd, system atgenhedlu gwrywaidd
Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia

Mae'r system atgenhedlu ddynol fel arfer yn cynnwys ffrwythloni mewnol trwy gyfathrach rywiol. Ar wahan i dreisio rhywiol, mae hyn yn digwydd gan oedolion neu lasoed. Yn ystod y broses hon o ddod at ei gilydd mae'r gwryw (bachgen neu ddyn) yn mewnosod ei bidyn yng ngwain (neu fagina) y fenyw (merch neu ddynes) ac yn alldaflu ychydig o semen sy'n cynnwys sberm i fewn i'w gwain. Yn ychwanegol at greu epil, mae rheswm arall dros y weithred o atgynhyrchu, sef er mwyn y pleser.

Mae'r system atgenhedlu ddynol yn cynnwys y system atgenhedlu gwrywaidd sy'n cynhyrchu a dyddodi sberm; a'r system atgenhedlu fenywaidd sy'n cynhyrchu wyau, ac yn amddiffyn a maethu'r ffetws hyd at yr enedigaeth. Mae gan fodau dynol lefel uchel o wahaniaethu rhywiol. Yn ogystal â gwahaniaethau rhwng bron pob organ atgenhedlu, mae yna lawer o wahaniaethau hefyd rhwng y gwahanol nodweddion rhyw eilaidd nodweddiadol.^[1] Wedi i'r gwryw osod ei sberm yn y wain (neu'r 'fagina' yn feddygol), mae'r sberm yn teithio drwy'r gwain a'r serfics ac i mewn i'r groth neu diwbiau ffalopaidd i ffrwythloni'r ofwm (yr wy). Ar ôl ffrwythloni llwyddiannus, mae beichiogrwydd y ffetws wedyn yn digwydd o fewn croth y fenyw am tua naw mis. Mae beichiogrwydd yn dod i ben gyda genedigaeth, pan fo'r babi yn cael ei esgor. Yn ystod y weithred o esgor mae cyhyrau'r groth yn cyfangu, ac mae ceg y groth yn ymledu, a'r baban yn pasio allan o'r fagina. Mae babanod a phlant dynol bron yn ddiymadferth ac angen lefelau uchel o ofal rhieni am flynyddoedd lawer. Un math pwysig o ofal rhieni yw'r defnydd o'r chwarennau llaeth ym mronnau'r fenyw i sy'n rhoi maetholion gwerthfawr i'r babi.

Felly, mae gan y system atgenhedlu benywaidd ddwy swyddogaeth: y cyntaf yw cynhyrchu celloedd wyau bob 28 diwrnod, a'r ail yw amddiffyn a maethu'r epil hyd at yr enedigaeth. Un swyddogaeth sydd i'r system atgenhedlu gwrywaidd, sef cynhyrchu ac alldaflu sberm. Mae gan fodau dynol lefel uchel o wahaniaethau rhyw. Yn ogystal â gwahaniaethau rhwng bron pob organ atgenhedlu, ceir llawer o wahaniaethau hefyd yn y nodweddion rhywiol eilaidd.

1. ↑ "Sexual Reproduction in Humans". 2018-02-17. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2018-02-17. Cyrchwyd 2024-01-30. 2006. John W. Kimball. Kimball's Biology Pages (Saesneg)