Totalitariaeth

System wleidyddol yw totalitariaeth lle nad yw'r wladwriaeth, sydd gan amlaf o dan unben, carfan, neu blaid unigol, yn cydnabod unrhyw gyfyngiadau i'w hawdurdod ac yn ceisio rheoli pob agwedd o fywyd cyhoeddus a phreifat pan fo'n bosib. Gan amlaf nodweddir totalitariaeth gan gyfuniad o awdurdodaeth ac ideoleg.^[1]

Mae llywodraethau totalitaraidd yn aros mewn grym gwleidyddol trwy bropaganda a ledaenir gan gyfryngau torfol a reolir gan y wladwriaeth. Arfau eraill a ddefnyddir gan wladwriaethau totalitaraidd i reoli eu dinasyddion yw: rheolaeth un-blaid (a nodir yn aml gan gwlt personoliaeth carismatig), rheolaeth dros yr economi, rheolaeth dros ryddid mynegiant a chyfyngiant arno, gwyliadwriaeth dorfol a'r defnydd o derfysgaeth wladwriaethol.

Crewyd y cysyniad o dotalitariaeth yn gyntaf yn y 1920au gan Weimar German a datblygwyd hwn gan y Natsi academaidd Carl Schmitt a Ffasgwyr Eidalaidd. Y term a ddefnyddiodd Schmitt oedd Totalstaat (1927), a hynny o fewn ei waith dylanwadol 'Cysyniad y Wleidyddiaeth' ar wladwriaeth eithriadol o gryf ac oblygiadau cyfreithiol i wlad o'r fath.^[2] Yn ystod y Rhyfel Oer daeth y gwaith hwn yn hynod boblogaeidd, yn enwedig o fewn propaganda gwrth-gomiwnyddol, er mwyn ceisio dangos y tebygrwydd rhwng yr Almaen Natsiaidd a gwladwriaethau Ffasgiaidd eraill ar y naill law a gwladwriaethau Sofietaidd y Blaid Gomiwnyddol ar y llall.^[3]

1. ↑ Conquest, Robert (1999). Reflections on a Ravaged Century. t. 74. ISBN 0-393-04818-7.
2. ↑ Schmitt, Carl (1927). The Concept of the Political (German: Der Begriff des Politischen) (arg. 1996 University of Chicago Press). Rutgers University Press. t. 22. ISBN 0-226-73886-8.
3. ↑ Defty, Brook (2007). Britain, America and Anti-Communist Propaganda 1945-1953. Chapters 2-5. The Information Research Department.