Y Ganllwyd

y Ganllwyd

Math	cymuned, pentref
Poblogaeth	179, 164
Daearyddiaeth
Sir	Gwynedd
Gwlad	Cymru
Arwynebedd	4,483 ha
Cyfesurynnau	52.8019°N 3.8889°W
Cod SYG	W04000064
Cod OS	SH726244
Gwleidyddiaeth
AS/au Cymru	Mabon ap Gwynfor (Plaid Cymru)
AS/au y DU	Liz Saville Roberts (Plaid Cymru)
Ffeiliau perthnasol ar Comin
[golygwch ar Wicidata]

Pentref a chymuned yng Ngwynedd, Cymru, yw Y Ganllwyd^[1] neu Ganllwyd.^[2] Saif mewn dyffryn ar yr A470 ger Dolgellau. Yno mae'r Afon Gamlan yn ymuno gyda'r Afon Mawddach. Mae'n gymuned hefyd.

Mae olion y diwydiant aur i'w gweld yno tu ôl i'r neuadd pentref. Y mwyngoddfa fwyaf oedd Ffridd Goch a'r chyfadeiladau yng Nghefn Coed. Cynhyrchwyd 80 owns o aur o’r safleoedd hyn rhwng 1896 a 1902. Y tro diwethaf y mwyngloddwyd yn yr ardal oedd rhwng 1919 ac 1922. Roedd hefyd mwynfa fechan Tyddyn Gwladys o tua 1830, a'i weithwyd yn ysbeidiol i gynhyrchu plwm ac aur. Cloddiwyd 43 tunell o fwyn aur, gan gynhyrchu 7 owns o aur yn ei blwyddyn olaf yn 1899.^[3]

1. ↑ "Rhestr o Enwau Lleoedd Safonol Cymru". Llywodraeth Cymru. 13 Hydref 2021.
2. ↑ British Place Names; adalwyd 26 Tachwedd 2021
3. ↑  Hanes y Ganllwyd.