Y Comoros

Comoros
ArwyddairUnité – Solidarité – Développement Edit this on Wikidata
Mathgwlad, gwladwriaeth sofran, ynys-genedl, gwladwriaeth archipelagig Edit this on Wikidata
PrifddinasMoroni Edit this on Wikidata
Poblogaeth902,348 Edit this on Wikidata
Sefydlwyd6 Gorffennaf 1975 (Annibyniaeth oddi wrth Ffrainc)
AnthemUdzima wa ya Masiwa Edit this on Wikidata
Pennaeth llywodraethAzali Assoumani Edit this on Wikidata
Cylchfa amserUTC+03:00, Indian/Comoro Edit this on Wikidata
Iaith/Ieithoedd
  swyddogol
Comorian, Arabeg, Ffrangeg Edit this on Wikidata
Daearyddiaeth
Rhan o'r canlynolDwyrain Affrica Edit this on Wikidata
GwladBaner Comoros Comoros
Arwynebedd2,034 km² Edit this on Wikidata
Yn ffinio gydaMadagasgar, Ffrainc, Mosambic, Seychelles, Tansanïa Edit this on Wikidata
Cyfesurynnau12.3°S 43.7°E Edit this on Wikidata
Gwleidyddiaeth
Corff deddfwriaetholCynulliad Undeb Comoros Edit this on Wikidata
Swydd pennaeth
  y wladwriaeth
Arlywydd Comoros Edit this on Wikidata
Pennaeth y wladwriaethAzali Assoumani Edit this on Wikidata
Swydd pennaeth
  y Llywodraeth
Arlywydd Comoros Edit this on Wikidata
Pennaeth y LlywodraethAzali Assoumani Edit this on Wikidata
Map
Ariannol
Cyfanswm CMC (GDP)$1,296 million, $1,243 million Edit this on Wikidata
ArianComorian franc Edit this on Wikidata
Canran y diwaith6 ±1 canran Edit this on Wikidata
Cyfartaledd plant4.49 Edit this on Wikidata
Mynegai Datblygiad Dynol0.558 Edit this on Wikidata

Mae'r Comoros (neu'n swyddogol Undeb y Comoros), yn wlad archipelagaidd sy'n cynnwys tair ynys yn Ne-ddwyrain Affrica, a leolir ym mhen gogleddol Sianel Mosambic, yng Nghefnfor India. Ei phrifddinas a'i dinas fwyaf yw Moroni. Crefydd mwyafrif y boblogaeth, a chrefydd swyddogol y wladwriaeth, yw Swnni. Cyhoeddodd Comoros ei hannibyniaeth oddi wrth Ffrainc ar 6 Gorffennaf 1975. Y Comoros yw unig wlad y Gynghrair Arabaidd sydd yn gyfan gwbl yn Hemisffer y De. Mae'n aelod-wladwriaeth o'r Undeb Affricanaidd, y Sefydliad internationale de la Francophonie, y Sefydliad dros Gydweithio Islamaidd, a Chomisiwn Cefnfor India. Ceir tair iaith swyddogol: Shikomorieg, Ffrangeg ac Arabeg.

Yn 1,659 km2 (641 mi sgw) , y Comoros yw'r drydedd wlad leiaf yn Affrica yn ôl arwynebedd. Yn 2019, amcangyfrifwyd bod ei phoblogaeth yn 850,886. Mae'r wladwriaeth sofran yn cynnwys tair prif ynys a nifer o ynysoedd llai, pob un o'r Ynysoedd Comoro ac eithrio Mayotte sy'n Département o fewn i Ffrainc. Pleidleisiodd Mayotte yn erbyn annibyniaeth oddi wrth Ffrainc mewn refferendwm yn 1974, ac mae'n parhau i gael ei gweinyddu gan Ffrainc fel rhanbarth dramor. Mae Ffrainc wedi rhoi feto ar benderfyniad Cyngor Diogelwch y Cenhedloedd Unedig a fyddai wedi cadarnhau sofraniaeth Comoria dros yr ynys.[1][2][3][4] Daeth Mayotte yn un o Départements Ffrainc yn 2011 yn dilyn refferendwm llethol.

Golygfa o Domoni, Anjouan gan gynnwys mosg

Credir i'r Comoros gael ei boblogi am y tro cyntaf gan bobl Awstronesaidd / Malagasi, siaradwyr Bantw o Ddwyrain Affrica, a masnachwyr Arabaidd morwrol.[5] O 1500 ymlae roedd Swltanad Anjouan yn rheoli'r ynysoedn ag eithrio'r Grande Comore wedi'i rannu rhwng sawl swltan. Daeth yn rhan o ymerodraeth drefedigaethol Ffrainc yn ystod y 19g, cyn ei hannibyniaeth yn 1975. Mae wedi profi mwy nag 20 coup neu ymgais o'r fath, gyda phenaethiaid gwladwriaethau amrywiol wedi'u llofruddio.[6][7] Ynghyd â’r ansefydlogrwydd gwleidyddol cyson hwn, mae ganddi un o’r lefelau uchaf o anghydraddoldeb incwm drwy'r byd, ac mae yn y chwartel canolig ar y Mynegai Datblygiad Dynol.[8] Rhwng 2009 a 2014, roedd tua 19% o'r boblogaeth yn byw o dan y llinell dlodi ryngwladol o US$1.90 y dydd trwy gydraddoldeb pŵer prynu.[9]

  1. "Question of the Comorian island of Mayotte" (PDF). United Nations General Assembly Resolution. 21 October 1976. Archifwyd o'r gwreiddiol (PDF) ar 8 April 2008. Cyrchwyd 18 February 2024.
  2. "Comoros – Permanent Mission to the United Nations". 6 January 2008. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 6 January 2008. Cyrchwyd 18 February 2024.
  3. "Subjects of UN Security Council Vetoes". Global Policy Forum. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 17 March 2008. Cyrchwyd 27 March 2008.
  4. "Article 33, Repertory, Supplement 5, vol. II (1970–1978)" (PDF). United Nations, Office of Legal Affairs (OLA). Archifwyd o'r gwreiddiol (PDF) ar 6 October 2014.
  5. Nicolas Brucato; Veronica Fernandes; Stéphane Mazières; Pradiptajati Kusuma; Murray P. Cox; Joseph Wainaina Ng'ang'a; Mohammed Omar; Marie-Claude Simeone-Senelle et al. (4 January 2018). "The Comoros Show the Earliest Austronesian Gene Flow into the Swahili Corridor". American Journal of Human Genetics (American Society of Human Genetics) 102 (1): 58–68. doi:10.1016/j.ajhg.2017.11.011. PMC 5777450. PMID 29304377. http://www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=5777450.
  6. "Anti-French protests in Comoros". BBC News. 27 March 2008. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 28 March 2008. Cyrchwyd 27 March 2008.
  7. "Intrigue in the world's most coup-prone island paradise". The Economist. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 25 January 2019. Cyrchwyd 25 January 2019.
  8. "Human Development Report 2021/2022" (PDF). United Nations Development Programme. 2022. t. 283.
  9. "Human Development Report 2021/2022" (PDF). United Nations Development Programme. 2022. t. 297.

From Wikipedia, the free encyclopedia · View on Wikipedia

Developed by Nelliwinne