Yoshihide Suga

Yoshihide Suga
Y Prif Weinidog Yoshihide Suga yn ei gynhadledd gyntaf i'r wasg ar 16 Medi 2020.
Ganwyd	6 Rhagfyr 1948  Akinomiya
Dinasyddiaeth	Japan
Alma mater	Prifysgol Hosei Q11595480
Galwedigaeth	gwleidydd
Swydd	aelod o Dŷ Cynrychiolwyr Japan, aelod o Dŷ Cynrychiolwyr Japan, Prif Weinidog Japan, Prif Ysgrifennydd y Cabinet, Minister of Internal Affairs and Communications, President of the Liberal Democratic Party, aelod o Dŷ Cynrychiolwyr Japan
Plaid Wleidyddol	Y Blaid Ryddfrydol Ddemocrataidd
Tad	Wasaburō Suga
Priod	Mariko Suga
Gwobr/au	Urdd Aur yr Olympiad
Gwefan	https://www.sugayoshihide.gr.jp/
llofnod

Gwleidydd Japaneaidd yw Yoshihide Suga (菅 義偉, Suga Yoshihide, [sɯɡa joɕiꜜçide]; ganed 6 Rhagfyr 1948) a oedd Brif Weinidog Japan o Fedi 2020 i Hydref 2021. Gwasanaethodd yn Brif Ysgrifennydd y Cabinet yn llywodraeth y Prif Weinidog Shinzo Abe o 2012 i 2020, ac yn Weinidog dros Faterion Mewnol a Chyfathrebu o 2006 i 2007.

Ganed i deulu o ffermwyr mefus yn nhalaith Akita, ac wedi iddo raddio o'r ysgol uwchradd symudodd Suga i Tokyo i astudio ym Mhrifysgol Hosei.^[1] Graddiodd gyda gradd baglor yn y gyfraith ym 1975 a gweithiodd yn gynorthwywr i Hikosaburo Okonogi, un o aelodau Tŷ'r Cynrychiolwyr. Ym 1987 etholwyd Suga i Gynulliad Dinesig Yokohama.^[2] Etholwyd Suga i Dŷ'r Cynrychiolwyr yn etholiad cyffredinol 1996 i gynrychioli'r 2il Etholaeth Talaith Kanagawa fel aelod o'r Blaid Ddemocrataidd Ryddfrydol (Jimintō).

Yn ystod ei gyfnod yn y Cynulliad Cenedlaethol, ymgynghreiriodd Suga â Shinzo Abe, Prif Ysgrifennydd y Cabinet o 2005 i 2006 yn llywodraeth Junichiro Koizumi. Wedi i Abe gymryd awenau'r brifweinidogaeth ac arweinyddiaeth Jimintō ym Medi 2006, fe benododd Suga yn Weinidog dros Faterion Mewnol a Chyfathrebu. Bu Suga yn y swydd honno nes i Yasuo Fukuda olynu Abe ym Medi 2007. Yn sgil buddugoliaeth Jimintō yn etholiad cyffredinol 2012, penodwyd Suga yn Brif Ysgrifennydd y Cabinet yn ail lywodraeth Shinzo Abe.^[3] Bu yn y swydd am wyth mlynedd ac yn Brif Ysgrifennydd y Cabinet am y cyfnod hiraf yn hanes gwleidyddol Japan. Datganodd Abe yn Awst 2020 ei fod am ymddiswyddo am resymau iechyd, ac ymgyrchodd Suga am arweinyddiaeth Jimintō. Enillodd Suga etholiad y blaid ar 14 Medi gyda 70% o'r bleidlais, ac ar 16 Medi fe'i etholwyd yn Brif Weinidog Japan yn ffurfiol gan y Cynulliad Cenedlaethol a'i penodwyd gan yr Ymerawdwr Naruhito. Suga yw prif weinidog cyntaf yr oes Reiwa, sef teyrnasiad Naruhito.^[4]

Datganodd y Prif Weinidog Suga y byddai'n parhau â pholisïau ac amcanion llywodraeth Abe, gan gynnwys y rhaglen economaidd a elwir "Abenomeg", adolygu Erthygl 9 Cyfansoddiad Japan (sydd yn gwahardd lluoedd arfog), a chynnal trafodaethau i ryddhau dinasyddion Japaneaidd a herwgipiwyd gan lywodraeth Gogledd Corea.^[5]

Ar 3 Medi 2021 cyhoeddodd Suga nad oedd am ymgeisio i'w gael ei ail-ethol yn arweinydd ei blaid y mis hwnnw, ac felly byddai'n ildio'r swydd honno a'r brif weinidogaeth ymhen mis.^[6] Ar 29 Medi etholwyd Fumio Kishida i olynu Suga, a chymerodd Kishida yr awenau ar 4 Hydref 2021.^[7]

1. ↑ (Saesneg) "Who is Yoshihide Suga, Japan's next prime minister?". Mainichi Shimbun. 14 Medi 2020. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 15 Medi 2020. Cyrchwyd 1 Ionawr 2021.
2. ↑ (Saesneg) "Japan's Next Prime Minister Emerges From Behind the Curtain". The New York Times. 14 Medi 2020. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 16 Medi 2020. Cyrchwyd 1 Ionawr 2021.
3. ↑ (Saesneg) "The Key Government Post of Chief Cabinet Secretary". nippon.com. 27 Mai 2019. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 4 Mawrth 2020. Cyrchwyd 1 Ionawr 2021.
4. ↑ (Saesneg) Sieg, Linda (29 Awst 2020). "In race to replace Japan's Abe, loyalist Suga emerges as strong contender". Reuters. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 29 Awst 2020. Cyrchwyd 1 Ionawr 2021.
5. ↑ (Saesneg) Rich, Motoko; Inoue, Makiko; Dooley, Ben (14 Medi 2020). "Japan's Next Prime Minister Emerges From Behind the Curtain". The New York Times. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 16 Medi 2020. Cyrchwyd 1 Ionawr 2021.
6. ↑ (Saesneg) Peter Landers, "Japan’s Prime Minister Yoshihide Suga to Step Down", The Wall Street Journal (3 Medi 2021). Archifwyd o'r dudalen we wreiddiol drwy gyfrwng archive.today ar 3 Medi 2021.
7. ↑ (Saesneg) "Fumio Kishida: Japan's new prime minister takes office", BBC (4 Hydref 2021). Archifwyd o'r dudalen we wreiddiol drwy gyfrwng archive.today ar 4 Hydref 2021.