Yr wyddor Georgeg

Yr wyddor Georgeg

Enghraifft o:	set, set, notation, gwyddor, script family
Math	sgript naturiol, system ysgrifennu, treftadaeth
Iaith	Ieithoedd Cartfeleg, Georgeg
Dechrau/Sefydlu	5 g
Yn cynnwys	Asomtavruli, Nuskhuri, Mkhedruli, Mtavruli, Khutsuri, modern Georgian script
Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia

Yr wyddor Georgeg (Georgeg: ქართული დამწერლობა?, kartuli damts'erloba; yn llythrennol - "sgriptiau Georgaidd") yw'r tair system ysgrifennu a ddefnyddir ar hyn o bryd i ysgrifennu'r iaith Georgeg fel eu traddodiad llenyddol fel rhai o'r ieithoedd Cartfeleg eraill, Mingreleg, Svan, a Laz, ac yn achlysurol ieithoedd eraill y Cawcasws megis Oseteg ac Abchaseg yn ystod y 1940au.^[1] Orgraff ffonemig sydd i'r iaith Georgeg ac mae'r wyddor gyfredol yn cynnwys 33 llythyren; roedd ganddi fwy yn wreiddiol, ond mae rhai wedi darfod (gweler y blychau tywyll yn y tabl).^[2][3]

Daw'r gair "wyddor" (Georgeg: ანბანი, anbani) o gyfuno enwau dwy lythyren gyntaf tair gwyddor y Georgeg; mae'r rhain yn wahanol iawn i'w gilydd, ond yn rhannu'r un drefn yn nhrefn yr wyddor.^[4] Ysgrifennir Georgeg o'r chwith i'r dde ac yn swyddogol ni ddefnyddir priflythrennau.^[5]

Mkhedruli - sgript brenhinol sifil Teyrnas Georgia, a ddefnyddir ar y pryd yn bennaf ar gyfer siarteri brenhinol - yw'r sgript safonol heddiw ar gyfer ieithoedd Georgaidd modern ac ieithoedd Cartfelaidd eraill, tra bod Asomtavruli a Nuskhuri yn cael eu defnyddio dim ond gan Eglwys Uniongred Georgia, yn nhestunau seremonïau crefyddol ac mewn eiconograffeg.

1. ↑ "Georgian alphabet (Mkhedruli)". Omniglot. Cyrchwyd 24 Gorffennaf 2023.
2. ↑ "7, Unique Language and Script". Visit Georgia. Cyrchwyd 16 Gorffennaf 2011.
3. ↑ "Georgian". Ancient Scipt.com. Cyrchwyd 16 Gorffennaf 2011.
4. ↑ "Georgian alphabet". Visit Georgia. Cyrchwyd 16 Gorffennaf 2011.
5. ↑ "Georgian Alphabet". Ocf.berkeley.edu. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 13 Ebrill 2012. Cyrchwyd 16 Gorffennaf 2011.