Di pilli ni | 1952 ![]() |
---|---|
Yu'ŋmaa | KNUST ![]() |
Siɣili-lana yuli | Kwame Nkrumah ![]() |
Taachi sabbu | A wise knot is untied by a wise child, Nyansapɔ wɔsane no badwenma ![]() |
Dunia yaɣili | Africa ![]() |
Tiŋa | Ghana ![]() |
Din be shɛli polona | Kumasi ![]() |
Dini be shɛli | Kumasi ![]() |
Tiŋgbaŋ yaɣili calinli | 6°41′6″N 1°34′14″W ![]() |
Nira zaŋti | Ghanaian Academic and Research Network, African Library and Information Associations and Institutions, International Council for Open and Distance Education, Association of African Universities, International Association of Universities ![]() |
Has subsidiary | All Nations University ![]() |
Di duzuɣu shee | Kumasi ![]() |
Bal' tɔɣasira | Silmiinsili ![]() |
Lahabaya dundɔŋ din mali dihitabili | https://www.knust.edu.gh/ ![]() |
Kumasi College of Technology daa yoola 22 January 1952 ni shikuru bihi kɔbshii bɛ ni daa yihi shɛba Achimota college din be Accra la n-tahi din ni.[1] Slimiin goli October yuuni 1952, bɔhimbu yaɣi shɛli bɛ ni booni "Engineering" bini "Department Commerce" daa nyɛla din daa kana shikuru maani ka bɛ daa kpuɣi shikuru bihi ban gba daa yɛn bɔhim li daa niŋ shikuru maa ni. Ka bɔhimbu yaɣi shɛli bɛ ni booni "Pharmacy Department" gba daa nyɛla din kana shikuru maani Silimiin goli January yuuni 1953, ka di nyɛla bɛ daa zaŋla shikuru shɛli bɛ ni daa booni School of Pharmacy din daa be Korle Bu Teaching Hospital, Accra, la n-kana shikuru maa ni.[2] Lala ban daa be lala faamasi bɔhimbu yaɣili maa daa nyɛla ban wuhi lala yaɣili maa yuma ayi ka daa ti shikuru bihi ŋɔ bɛ shɛhira gbana lala yuma ayi ŋɔ bɔhimbu ŋɔ nyaaŋa.[3] "Department of Agriculture" gba daa yooya lala yuuni maa yaha.Lala ka "Department of General Studies" bɔhimbu gba daa kana shikuru maa ni, ni di ti wumsi shikuru bihi ŋɔ n guli shɛhira gbaŋ kara tooni ha bɛ bɔhimbu shɛhi bɛ ni mi shɛli "Higher School Certificate Examinations in Science and Arts" bɔhimbu, ka lahi wuhi bɔhimbu sɔya n-ti bɔhimbu yaɣ'shɛŋa din gba daa bɔri sɔŋsim.[4]
Yuuni 1952 zaŋ chaŋ yuuni 1955, bɔhimbu yaɣi shɛli bɛ ni mi School of Engineering[5] daa nyɛla din wumsiri bihi zaŋkpa baŋsim bɔbu koŋko yaɣili. Lala n-nyɛli yuuni 1955 KNUST shikuru ŋɔ daa nyɛla din kpuɣi sochibiga ka bɛ niya nyɛmi ni bɛ wuhiri shikuru bihi ŋɔ bɔhimbu yaɣi shɛŋa shikuru bihi ŋɔ ni ni tooi zaŋ n-chaŋ University of London "Bachelor of Engineering External Degree Examinations".[6]
Yuuni 1957, bɔhimbu yaɣi shɛŋa bɛ ni booni "School of Architecture, Town Planning and Building" gba daa nyɛla din nyɛ naba zani shikuru ŋɔ ni. Shikuru bihi shɛba bɛ ni daa kpuɣi tuuli ni bɛ bɔhim lala bɔhimbu yaɣili ŋɔ daa nyɛla bɛ ni kpuɣi shɛba Silimin goli January ni yuuni 1958, ni bɛ bɔhim baŋsim.[7]
Din ni ka shikuru ŋɔ zoobu kuli kpɛri yɔɣu, di daa gbaai ya ni di zaŋ Kumasi College of Technology n-lɛbigi tabiibi mini tabiibi zaŋ tum tuma konko shikuru .[7] Bɛ lala tɛha ŋɔ ni daa niŋ tabata, shikuru bihi ban daa bɔhimdi chicha tali yaɣili ko la daa nyɛla bɛ ni zaŋ shɛba tahi Winneba Training College Silimingoli January yuuni 1958. Yuuni 1959 bɛ ni daa mi shɛba "Commerce Department" la daa nyɛla bɛ ni zaŋ shɛba gba tahi Achimota ni bɛ ti zaŋ nam shikuru shɛli bɛ ni mi University of Ghana, Legon zuŋɔ la.[6][8]
Silimiin goli December yuuni 1960, Ghana Gɔmnanti daa nyɛla ŋun piigi bee n-kpa University Commission ni bɛ che ka University shikuru bɔhimbu ti tooni. Ni bɛ ni lan yan kpuɣi sochib' shɛŋa ka di ni tooi sɔŋba n-che ka University College of Ghana mini Kumasi College of Technology nyɛ shikuru shɛŋa din ʒi di gama zuɣu n-nyɛ University of Ghana.[9] Di ni daa niŋ ka gɔmnanti saɣiti laɣingu maa yɛltɔɣa yuuni 1961 piligu ha, Gɔmnanti daa kpuɣi nia ni o yoogi University shikuruti dibaayi din yɛn ʒi di gama zuɣu, Kumasi mini Legon Ankara tingban ni.[10]
Kumasi College of Technology daa nyɛla bɛ ni taɣi shɛli n-kuli leei University za,a jilima lana R. P. Baffour, yuligu puuni. ,[11] ka daa lahi niŋli suuna m-bɔli Kwame Nkrumah University of Science and Technology di ni daa kpe Ghana jina duu n yina Silimiin goli August biɛɣu pishi ni ayi yuuni 1961. Shikuru ŋɔ yuli ŋɔ daa nyɛla din paɣiri Kwame Nkrumah, Ghana tuuli tingbani zuɣulana.[12]
Silimiin goli January yuuni 1966, Marr Grounds, ŋun daa nyɛ America/Australia yiliyiina ŋun daa be California la, daa nyɛla bɛ ni daa piigi so karimba ka o be binyɛra mɛbu yaɣili yuma ayi, pɔi ka o daa naan yi kpuɣi napɔŋ n-chaŋ University of Sydney School of Architecture, Design and Planning yuuni 1968.[13]
Shikuru ŋo yuli ŋɔ daa ti taɣi m booni University of Science and Technology saha shɛli soja gɔmnanti ni daa niŋ Anashaara goli February biɛɣu pishi ni anahi dali yuuni 1966 naai. Lala yuli ŋɔ, University of Science and Technology daa nyɛla bɛ ni daa pa niŋ shɛli kpalinkpaa suuna Alaaba dabisili Silimiin goli November biɛɣu pishi, yuuni 1961. Lala ŋɔ nyaaŋa, Ghana jinaduu (Act 559 of 1998) daa lahi taɣi shikuru ŋɔ yuli n-labisi di yu kuri shɛli bɛ ni daa pun booni li Kwame Nkrumah University of Science and Technology, Kumasi la.[14]
<ref>
tag; no text was provided for refs named ReferenceB
<ref>
tag; no text was provided for refs named interview2015