Eigenschaften | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Allgemein | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Name, Symbol, Ordnungszahl | Hafnium, Hf, 72 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Elementkategorie | Übergangsmetalle | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Gruppe, Periode, Block | 4, 6, d | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Aussehen | stahlgrau | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
CAS-Nummer | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
EG-Nummer | 231-166-4 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ECHA-InfoCard | 100.028.333 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Massenanteil an der Erdhülle | 4,2 ppm (52. Rang)[1] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Atomar[2] | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Atommasse | 178,486 ± 0,006[3][4] u | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Atomradius (berechnet) | 155 (208) pm | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Kovalenter Radius | 150 pm | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Elektronenkonfiguration | [Xe] 4f14 5d2 6s2 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1. Ionisierungsenergie | 6.825070(12) eV[5] ≈ 658.52 kJ/mol[6] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
2. Ionisierungsenergie | 14.61(4) eV[5] ≈ 1410 kJ/mol[6] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
3. Ionisierungsenergie | 22.55(4) eV[5] ≈ 2176 kJ/mol[6] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
4. Ionisierungsenergie | 33.370(25) eV[5] ≈ 3220 kJ/mol[6] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
5. Ionisierungsenergie | 68.37(4) eV[5] ≈ 6600 kJ/mol[6] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Physikalisch[2] | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Aggregatzustand | fest | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Modifikationen | zwei (α-/β-Hf) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Kristallstruktur | hexagonal | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Dichte | 13,28 g/cm3 (25 °C)[7] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Mohshärte | 5,5 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Magnetismus | paramagnetisch[8] (χm = 7,0 · 10−5)[9] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Schmelzpunkt | 2506 K (2233 °C) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Siedepunkt | 4876 K[10] (4603 °C) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Molares Volumen | 13,44 · 10−6 m3·mol−1 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Verdampfungsenthalpie | 648 kJ/mol[10] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Schmelzenthalpie | 25,5 kJ·mol−1 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Dampfdruck | 0,00013[11] Pa bei 1970 K | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Schallgeschwindigkeit | 3010 m·s−1 bei 293,15 K | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Spezifische Wärmekapazität | 140 J·kg−1·K−1 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Elektrische Leitfähigkeit | 3,12 · 106 S·m−1 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Wärmeleitfähigkeit | 23 W·m−1·K−1 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Chemisch[2] | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Oxidationszustände | +2, +4 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Normalpotential | −1,505 V (HfO2 + 4 H+ + 4 e− → Hf + 2 H2O) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Elektronegativität | 1,3 (Pauling-Skala) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Isotope | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Weitere Isotope siehe Liste der Isotope | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
NMR-Eigenschaften | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Sicherheitshinweise | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
MAK |
Schweiz: 0,5 mg·m−3 (gemessen als einatembarer Staub)[13] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Soweit möglich und gebräuchlich, werden SI-Einheiten verwendet. Wenn nicht anders vermerkt, gelten die angegebenen Daten bei Standardbedingungen. |
Hafnium (veraltet: Celtium)[14] ist ein chemisches Element mit dem Symbol Hf und der Ordnungszahl 72. Benannt ist es nach dem lateinischen Namen der Stadt Kopenhagen, Hafnia, in der das Element entdeckt wurde. Es ist ein silbergrau glänzendes, korrosionsbeständiges Übergangsmetall, das im Periodensystem in der 4. Nebengruppe (Titangruppe) steht.
Hafnium besitzt sehr ähnliche Eigenschaften wie das im Periodensystem direkt darüber gelegene Zirconium. Biologische Funktionen sind nicht bekannt, es kommt normalerweise nicht im menschlichen Organismus vor und ist nicht toxisch.[15]
<ref>
-Tag; kein Text angegeben für Einzelnachweis mit dem Namen HoWi.