Lapis Niger

Ο Μέλας Λίθος (Λατινικά: Lapis Niger) είναι ένα αρχαίο ιερό στην Αγορά της Ρώμης. Μαζί με το σχετικό Ηφαιστείο (Vulcanal, ιερό στο Vulcan) αποτελεί το μόνο σωζόμενο κατάλοιπο του παλαιού Comitium, πρώιμου χώρου Συνέλευσης, που προηγήθηκε της Αγοράς και πιστεύεται ότι προέρχεται από έναν αρχαϊκό λατρευτικό χώρο του 7ου ή 8ου αι. π.Χ.

Το μαύρο μαρμάρινο πλακόστρωτο (1ος αιώνας π.Χ.) και το σύγχρονο τσιμεντένιο περίβλημα (αρχές 20ού αι.) του Μέλανος Λίθου επικαλύπτουν έναν αρχαίο βωμό και έναν ορθογώνιο Λίθο με μία από τις παλαιότερες γνωστές παλαιές λατινικές επιγραφές (π. 570-550 π.Χ.). Το μνημείο και το ιερό της υπερκατασκευής μπορεί να κτίστηκε από τον Ιούλιο Καίσαρα κατά την αναδιοργάνωση των χώρων της Αγοράς και της Συνέλευσης. Εναλλακτικά, αυτό μπορεί να είχε γίνει μία γενιά νωρίτερα από τον Λ. Κ. Σύλλα κατά τη διάρκεια ενός από τα κατασκευαστικά του έργα γύρω από την Παλαιά Σύγκλητο (Curia Hostilia). Ο χώρος ανακαλύφθηκε εκ νέου και ανασκάφθηκε από το 1899 έως το 1905 από τον Ιταλό αρχαιολόγο Τζιάκομο Μπόνι.

Αναφερόμενο σε πολλές αρχαίες περιγραφές της Αγοράς που χρονολογούνται από τη Ρωμαϊκή Δημοκρατία και τις πρώτες ημέρες της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, η σημασία του ιερού του Μέλανος Λίθου ήταν σκοτεινή και μυστηριώδης για τους μεταγενέστερους Ρωμαίους, αλλά συζητιόταν πάντα ως τόπος μεγάλης ιερότητας και σημασίας. Είναι κτισμένος επάνω από ένα ιερό σημείο, που αποτελείται από πολύ παλαιότερα τεχνουργήματα, που βρέθηκαν περίπου 5 feet (1,5 m) κάτω από το σημερινό επίπεδο του εδάφους. Το όνομα "Μέλας Λίθος" μπορεί να αναφερόταν αρχικά στοΛίθο της μαύρης πέτρας (με μία από τις πρώτες γνωστές λατινικές επιγραφές) ή μπορεί να αναφέρεται στο μεταγενέστερο πλακόστρωτο με μαύρο μάρμαρο στην επιφάνεια. Καθώς βρίσκεται στον χώρο Συνέλευσης (Comitium) μπροστά από τη Νέα Σύγκλητο (Curia Julia), αυτή η κατασκευή επέζησε για αιώνες, λόγω ενός συνδυασμού ευλαβικής μεταχείρισης και επικάλυψης κατά την εποχή της πρώιμης Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.