L'Alida Valli tòlta śò in dal 1947
L’Alida Valli , nóm 'd art dl’Alida Maria Altenburger von Markenstein und Frauenberg (Pòla , 31 ad Maǵ dal 1921 - Róma , 22 'd Avrìl dal 2006), l'è stada n'atōra itagliàna.
In dla sò caréra l'à laurâ anc a Hollywood e fat di film cun di regìsta cuma Mario Soldati , Alfred Hitchcock , Luchino Visconti , Michelangelo Antonioni , Roger Vadim , Claude Chabrol , Pier Paolo Pasolini , Bernardo Bertolucci , Mario Bava e Dario Argento . L'à vins dū „Dàvid ad Dunatèl“, un „Nàstar 'd Argìnt“, na „Grolla 'd Òr“ e 'n „Lèòṅ 'd Òr“ a la caréra a 'l Fèstival ad Venèsia dal 1997.
Biugrafìa
Nada in Ìstria quànd l'éra incóra itagliàna, da śōvna, dòp avér fat di cōrs a 'l “Sèntar sperimentàł dal cìnema”, la sarnìs al cugnóm Valli pascànd a caś un cugnóm su 'n elènc telefònic. Al sò prim film 'l è dal 1935 e al s intìtula Il cappello a tre punte ad Mario Camerini . In chi an lè, qvéi dal cìnema di telèfun biànc , la gira dimóndi pelìculi, siē par Max Neufeld e atri par Mario Mattoli . A 'l Fèstival ad Venèsia dal 1941, par la sò part dla Luisa in Piccolo mondo antico ad Mario Soldati , la ciàpa 'n prèmi speciàl da 'l cònt Giuseppe Volpi di Misurata cuma atōra itagliàna d'l an.
In dal 1943, p'r a n recìtar briśa in di film ad prupagànda dal fasìśum , la s lōga a Róma cun 'l ajùt dal sò amìghi, la Leonor Fini e la Luciana d'Avack . In dal 1944 la spóśa 'l cumpuśidōr Oscar De Mejo , cuśèṅ dla Leonor Fini . Sèg la gh'arà dū fiōi, Carlo e Larry , ma 'l matrimòni al finìs prèst. In dal 1947 la vins un „Nàstar 'd Argìnt“ par la pelìcula Eugenia Grandet ad Mario Soldati . In dal stés an la partìs p'r Hollywood par lauràr c'n al prudutōr David O. Selznick ch'al la vdiva cuma l'Ingrid Bergman itagliàna. La Valli l'è prutagunìsta ad soquànti pelìculi cuma Il caso Paradine 'd Alfred Hitchcock , in dua l'à recitâ insém a Gregory Peck , Il miracolo delle campane 'd Irving Pichel , faghénd còpia cun Frank Sinatra , e Il terzo uomo ad Carol Reed , insém a Orson Welles . L’Alida però la n s cumpatìva briśa 'd èsar tgnuda acsè a bachéta dònca in dal 1951 la tórna in Itàglia sćiancànd al cuntràt e pagànd dimóndi bèsi p'r al penàli.
In dal 1954 la gira Senso ad Luchino Visconti , pò Il grido dal fraréś Michelangelo Antonioni in dal 1957. In di an Ssanta la tōś part a Ofelia dal francéś Claude Chabrol , pò la gira dū pelìculi par Bernardo Bertolucci , La strategia del ragno (1970) e Novecento (1976). In di an Stanta la gira dimóndi film śai e 'd scarésa cuma L'occhio nel labirinto , L'Anticristo , La casa dell'esorcismo , Un'orchidea rosso sangue , Suspiria e Suor Omicidi e 'n kolossal catastròfic cun la Sophia Loren , Cassandra crossing .
In dal 2004 la Cruàsia la decìd ad dar-'g un prèmi p'r èsar na granda artìsta cruàta ma lē la n al tōś minga dgénd: «A sòṅ nada itagiàna e a vój murìr itagliàna». In tut al manéri in dal 2008 la sità ch'la gh'à dâ i nadâi, Pòla , la dà 'l sò nóm a na sala dal cìnema, „Cinema Valli“.
La mōr pòvra e in dla miśèria a utànta-sinc an in dla sò cà 'd Róma [ 1] .
Filmugrafìa
1935 - Il cappello a tre punte , regìa ad Mario Camerini
1936 - I due sergenti , regìa 'd Enrico Guazzoni
1937 - Il feroce Saladino , regìa ad Mario Bonnard
1937 - Sono stato io! , regìa ad Raffaello Matarazzo
1938 - Mille lire al mese , regìa ad Max Neufeld
1938 - L'ultima nemica , regìa 'd Umberto Barbaro
1938 - L'amor mio non muore , regìa ad Giuseppe Amato
1938 - L'ha fatto una signora , regìa ad Mario Mattoli
1938 - La casa del peccato , regìa ad Max Neufeld
1939 - Ballo al castello , regìa ad Max Neufeld
1939 - Assenza ingiustificata , regìa ad Max Neufeld
1939 - Manon Lescaut , regìa ad Carmine Gallone
1940 - Taverna rossa , regìa ad Max Neufeld
1940 - La prima donna che passa , regìa ad Max Neufeld
1940 - Oltre l'amore , regìa ad Carmine Gallone
1941 - Piccolo mondo antico , regìa ad Mario Soldati
1941 - Luce nelle tenebre , regìa ad Mario Mattoli
1941 - Ore 9: lezione di chimica , regìa ad Mario Mattoli
1941 - L'amante segreta , regìa ad Carmine Gallone
1942 - Catene invisibili , regìa ad Mario Mattoli
1942 - Le due orfanelle , regìa ad Carmine Gallone
1942 - Noi vivi , regìa ad Goffredo Alessandrini
1942 - Addio Kira! , regìa ad Goffredo Alessandrini
1942 - Stasera niente di nuovo , regìa ad Mario Mattoli
1943 - T'amerò sempre , regìa ad Mario Camerini
1943 - I pagliacci , regìa ad Giuseppe Fatigati
1943 - Apparizione , regìa ad Jean de Limur
1944 - Circo equestre Za-bum , regìa ad Mario Mattoli
1945 - La vita ricomincia , regìa ad Mario Mattoli
1945 - Il canto della vita , regìa ad Carmine Gallone
1947 - Eugenia Grandet , regìa ad Mario Soldati
1947 - Il caso Paradine (The Paradine Case ), regìa 'd Alfred Hitchcock
1948 - Il miracolo delle campane (The Miracle of the Bells ), regìa 'd Irving Pichel
1949 - Il terzo uomo (The Third Man ), regìa ad Carol Reed
1950 - La torre bianca (The White Tower ), regìa ad Ted Tetzlaff
1950 - Ormai ti amo (Walk Softly, Stranger ), regìa ad Robert Stevenson
1951 - Ultimo incontro , regìa ad Gianni Franciolini
1951 - I miracoli non si ripetono , regìa 'd Yves Allégret
1952 - La mano dello straniero , regìa ad Mario Soldati
1953 - Il mondo le condanna , regìa ad Gianni Franciolini
1953 - Gli amanti di Toledo (Les amants de Toléde ), regia 'd Henri Decoin e ad Fernando Palacios
1953 - Siamo donne , regìa ad Gianni Franciolini
1954 - Senso , regìa ad Luchino Visconti
1957 - L'amore più bello , regìa ad Glauco Pellegrini
1957 - La grande strada azzurra , regìa ad Gillo Pontecorvo
1957 - Il grido , regìa ad Michelangelo Antonioni
1958 - La diga sul Pacifico (Barriage contre le Pacifique ), regìa ad René Clément
1958 - Gli amanti del chiaro di luna (Les bijioteurs du claire de lune ), regìa ad Roger Vadim
1959 - Occhi senza volto (Yeux sans visage ), regìa ad Georges Franju
1959 - Il ritorno di Arsenio Lupin (Signé Arsène Lupin ), regìa 'd Yves Robert
1959 - I dialoghi delle Carmelitane (Les dialogues des Carmélites ), regìa ad Philippe Agostini e ad Raymond Leopold Bruckberger
1960 - Treno di Natale , regìa ad Raffaello Matarazzo
1960 - Il peccato degli anni verdi , regìa ad Leopoldo Trieste
1960 - Le gigolò , regìa ad Jacques Deray
1961 - L'inverno ti farà tornare (Une aussi longue absence ), regìa 'd Henri Colpi
1961 - La fille du torrent , regìa 'd Hans Herwig
1962 - Il disordine , regìa ad Franco Brusati
1962 - Homenaje a la hora de la siesta , regìa ad Leopoldo Torre Nilsson
1962 - Furto su misura , regìa ad George Marshall
1962 - Al otro lado de la ciudad , regìa 'd Alfonso Balcázar
1963 - Quella terribile notte , regìa ad François Villiers
1963 - A la salida , regìa ad Giancarlo Zagni
1963 - Ofelia , regìa ad Claude Chabrol
1963 - I leoni di Castiglia , regìa ad Javier Setó
1963 - L'uomo di carta , regìa ad Ismael Rodríguez
1965 - La vedova , episodio di Umorismo nero , regìa ad Giancarlo Zagni
1967 - Edipo re , regìa ad Pier Paolo Pasolini
1970 - La strategia del ragno , regìa ad Bernardo Bertolucci
1970 - Le champignon , regìa ad Marc Simenon
1972 - La prima notte di quiete , regìa ad Valerio Zurlini
1972 - L'occhio nel labirinto , regìa ad Mario Caiano
1973 - Diario di un italiano , regìa ad Sergio Capogna
1974 - L'Anticristo , regìa 'd Alberto De Martino
1974 - Provocazione , regìa ad José María Forqué
1974 - Tendre Dracula , regìa ad Pierre Grunstein
1975 - La casa dell'esorcismo , regìa ad Mario Bava e 'd Alfredo Leone
1975 - Il caso Raoul , regìa ad Maurizio Ponzi
1975 - Un'orchidea rosso sangue (La chair de l'orchidée ), regìa ad Patrice Chéreau
1975 - Ce cher Victor , regìa ad Robin Davis
1976 - Novecento , regìa ad Bernardo Bertolucci
1976 - Le jeu du solitaire , regìa ad Jean-François Adam
1976 - Cassandra crossing (The Cassandra Crossing ), regìa ad George P. Cosmatos
1976 - Berlinguer ti voglio bene , regìa ad Giuseppe Bertolucci
1977 - Suspiria , regìa ad Dario Argento
1978 - Suor Omicidi , regìa ad Giulio Berruti
1978 - Un cuore semplice , regìa ad Giorgio Ferrara
1978 - Porco mondo , regìa ad Sergio Bergonzelli
1978 - Indagine su un delitto perfetto , regìa ad Giuseppe Rosati
1979 - La luna , regìa ad Bernardo Bertolucci
1979 - Zoo zéro , regìa 'd Alain Fleischer
1980 - Inferno , regìa ad Dario Argento
1980 - Aquella casa en las afueras , regìa 'd Eugenio Martín
1981 - Sezona mira u Parizu , regìa ad Predrag Golubovic
1981 - La caduta degli angeli ribelli , regìa ad Marco Tullio Giordana
1982 - Sogni mostruosamente proibiti , regìa ad Neri Parenti
1985 - Segreti segreti , regìa ad Giuseppe Bertolucci
1985 - Aspern , regìa 'd Eduardo de Gregorio
1987 - Le jupon rouge , regìa dla Geneviève Lefebvre
1988 - À notre regrettable époux , regìa ad Serge Korber
1991 - La bocca , regìa dla Mara Bronzoni e ad Luca Verdone
1991 - Zitti e mosca , regìa 'd Alessandro Benvenuti
1993 - Bugie rosse , regìa ad Pierfrancesco Campanella
1993 - Il lungo silenzio , regìa dla Margarethe von Trotta
1995 - Un mese al lago (A month by the lake ), regìa ad John Irvin
1996 - Fatal Frames - Fotogrammi mortali , regìa 'd Al Festa
1999 - Il dolce rumore della vita , regìa ad Giuseppe Bertolucci
2000 - L'amore probabilmente , regìa ad Giuseppe Bertolucci
2000 - Vino santo , regìa ad Xaver Schwarzenberger
2002 - Semana santa , regìa ad Pepe Danquart
Culegamènt estéran
Nòti