"Aradia, or the Gospel of the Witches" | |||||
---|---|---|---|---|---|
Titolpaĝo de la originala eldono de Aradia | |||||
skribita verko | |||||
Aŭtoroj | |||||
Aŭtoro | Charles Godfrey Leland | ||||
Lingvoj | |||||
Lingvo | angla lingvo | ||||
Eldonado | |||||
Eldondato | julio 1899 | ||||
Ĝenro | eseo • nefikcio | ||||
| |||||
Aradia, aŭ la Evangelio de la Sorĉistinoj (anglalingve Aradia, or the Gospel of the Witches) estas libro verkita de la usona folkloristo Charles Leland en 1899. La teksto priskribas la kredojn kaj la ritualojn de kripta, religia movado rilate al sorĉarto en Toskanio. Leland firme asertas, ke tiu movado jam ekzistis de pluraj jarcentoj, kiam li malkovris ĝin en la 1890-aj jaroj. La kritikistoj longe diskutis, ĉu la verkisto pravas aŭ ne pri tio. La libro malgraŭe fariĝis unu el la fundamentaj tekstoj de viko kaj novpaganismo.
La teksto mem havas tre miksajn fontojn. Parto de ĝi estas traduko al la angla lingvo, fare de Leland, de la itala manuskripto Vangelo (evangelio). Leland sciigis, ke la manuskripton li ricevis de sia ĉefa korespondantino pri itala sorĉarto, virino de li nomita "Maddalena". La ceteraj ĉapitroj de la libro devenas de la propraj studadoj de Leland pri italaj folkloro kaj tradicioj, inkluzive de aliaj elementoj senditaj de Maddalena. Leland ja eksciis pri la ekzisto de Vangelo ekde 1886, sed Maddalena ne donis ekzempleron al li antaŭ 1897. Eĉ post la tradukado kaj la polurado de la teksto, Leland atendis du pliajn jarojn antaŭ eldoni Aradia. La dekkvin ĉapitroj de la libro priskribas la fontojn, kredojn kaj ritualojn de la itala, pagana tradicio pri sorĉarto. La centra emblemo de tiu kulto estas la diino Aradia, kiu alvenis al la mondo por lernigi sorĉarton al la kamparanoj, por ke ili kapablu kontraŭi siajn feŭdajn landsinjorojn kaj la Romkatolikan Eklezion.
La verko de Leland restis sufiĉe senfama ĝis la 1950-aj jaroj, kiam oni ekdiskutis novajn teoriojn pri pagana sorĉarto kaj ĝia eventuala transvivado ĝis la 20-a jarcento. La kritikistoj denove studadis Aradia, surbaze de tiuj modernaj hipotezoj. Restas malkonsentoj inter ili ĝis hodiaŭ: kelkaj el ili reĵetas la aserton de Leland rilate al la deveno de la manuskripto, dum aliaj komentistoj tute kontraŭe rigardas la Vangelo kaj ĝian tradukon kiel senkomparan dokumenton pri popolaj kredoj. Krom la kleruloj, Aradia ankaŭ havis gravan rolon en la historio de gardnera viko kaj de ĝia idaro, ĉar oni uzis la libron por pruvi, ke paganaj sorĉartaj ritualoj ankoraŭ postvivis en Eŭropo. Fragmento de la unua ĉapitro eĉ fariĝis parto de la liturgio de viko. Pro la kreskanta intereso, kiun ĝi vekis ĉe variaj publikoj, Aradia larĝe diskoniĝis per multaj reeldonoj fare de variaj eldonejoj, inkluzive de kritikeldono de 1999, enhavanta novan tradukon de Mario kaj Dina Pazzaglini.