Kostariko

Kostarika Respubliko
República de Costa Rica
Detaloj	Detaloj
Nacia himno: Himno Nacional de Costa Rica Nacia Himno de Kostariko
suverena ŝtato (–) lando vd
Bazaj informoj
Ĉefurbo	San-Joseo
Oficiala(j) lingvo(j)	hispana
Uzata(j) lingvo(j)	hispana lingvo, Boruca, Guaymí, Maléku, Cabécar, bribria lingvo, kostarika signolingvo
Plej ofta(j) religio(j)	katolikismo protestantismo
Areo	51,100 km²
- % de akvo	0,7 %
Loĝantaro	4 133 884 (2007)
Loĝdenso	85 loĝ./km²
Horzono	-6
Interreta domajno	cr
Landokodo	CR
Telefona kodo	506
Plej alta punkto	Cerro Chirripó
Plej malalta punkto	Kariba Maro
Politiko
Politika sistemo	Prezidenta respubliko
Ŝtatestro	Rodrigo Chaves
Ĉefministro	Rodrigo Chaves Robles
Nacia tago	15-a de septembro
Sendependiĝo disde Hispanio	15-a de septembro 1821
Ekonomio
Valuto	kolumbo (CRC)
MEP	laŭ 2006
– suma	$45,77 miliardoj
– pokapa	$ 10.300
Membro de Organizaĵo pri Ekonomiaj Kunlaboro kaj Evoluigo (2021–) Tutmonda Pridogana Organizo (2001–) Organizaĵo por la Malpermeso de Kemiaj Armiloj (1997–) Multflanka Investado-Garantia Agentejo (1994–) Internacia Centro por Dispozicio de Disputoj pri Investado (1993–) Centramerika Komuna Merkato (1962–) Internacia Disvolviĝa Asocio (1961–) Monda Organizaĵo pri Meteologio (1960–) Internacia Financa Korporacio (1956–) Interpol (1954–) Unesko (1950–) Organizaĵo de Amerikaj Ŝtatoj (1948–) Internacia Banko por Rekonstruo kaj Disvolvigo (1946–) Unuiĝintaj Nacioj (1945–) Internacia Telekomunika Unio (1932–) Universala Poŝta Unio (1883–) International Regional Organization for Agricultural Health (en) Monda Organizaĵo pri Komerco Grupo pri Teraj Observoj Monda Organizaĵo pri Sano Banko Centramerika por Integriĝo Ekonomia Organizaĵo por la Malpermeso de Atomkernaj Armiloj en Latina Ameriko kaj la Karibaj Insuloj Traktato pri Nuklea Ne-disvastiĝo vd
Esperanto-movado
Landa E-asocio	Kostarika Esperanto-Asocio
v • d • r

Kostariko (hispane Costa Rica) estas lando en Centra Ameriko. Ĝi havas landlimojn norde kun Nikaragvo, sudoriente kun Panamo, oriente ĝia teritorio estas banata de Karibio kaj okcidente de la Pacifiko. La ĉefurbo, kultura kaj politika centro, estas San-Joseo. La oficiala lingvo estas la hispana.

Kostariko, unu el la demokratioj plej konsolidataj de Ameriko, ade havas bonan politikan stabilecon, malgraŭ la ekonomiaj kaj sociaj malfacilaĵoj de la lastaj du jardekoj. Kostariko ricevis mondan agnoskadon ĉar ĝi fariĝis la unua lando de la mondo kiu nuligis la armeon la 1-a de decembro 1948^[1] por investi preskaŭ 50% de sia buĝeto en edukado kaj sano. Ĝia homa disvolviĝo, estas unu el la plej bonaj en Latinameriko, kaj situigas ĝin en la kvara pozicio post Argentino, Ĉilio kaj Urugvajo. Kostariko okupas la kvinan lokon mondskale laŭ la preservado de la naturmedio en 2008 kaj la due plej granda eksportlando de bananoj en la mondo^[2]. Tamen estas kritikoj pri la bananplantejoj kiuj uzas multegajn insekticidojn, kiuj poluas la akvon de najbaraj indiĝenaj popoloj^[2][3]. La firmaoj Dole, Chiquita kaj Del Monte estas la plej grandaj bananofirmaoj en Kostariko kaj ekzistas plendoj pri la laborkondiĉoj de siaj laboristaro^[4][5]. Inter la landoj de Latinameriko, Kostariko estas la unua laŭ konkurenco pri vojaĝoj kaj turismo kaj la 42-a je monda skalo.

1. ↑ (en) UCDP Conflict Encyclopedia Arkivigite je 2020-02-20 per la retarkivo Wayback Machine, Uppsala University.
2. ↑ ^{2,0 2,1} (en) Carlos Hernández, Scott G.Charles, A.S.Hallab, Cynthia Fridgend, The Costa Rican Banana Industry: Can It Be Sustainable? (Ĉu la kostarika banana industrio povas esti pli daŭrebla?), Science Direct, septembro 2007.
3. ↑ (fr) Hold up sur la banane (filmeto), TV France 5, 2016
4. ↑ (en) Anup Shah, The Banana Trade War (La banana komerca milito), Global Issues, 2010.
5. ↑ (en) Sonya Lunder, Banana Cultivation Is Pesticide-Intensive, EWG, la 28-an de aprilo 2014.