Back On the Origin of Species Afrikaans أصل الأنواع Arabic اصل الانواع ARZ On the Origin of Species AST Növlərin mənşəyi Azerbaijani Паходжанне відаў Byelorussian Произход на видовете Bulgarian অন দ্য অরিজিন অব স্পিসিস Bengali/Bangla L'origen de les espècies Catalan دەربارەی سەرچاوەی جۆرەکان CKB
| On the origin of species by means of natural selection, or the preservation of favored races in the struggle for life | |
|---|---|
| |
| skribita verko • scienca verko | |
| Aŭtoroj | |
| Aŭtoro | Charles Darwin |
| Lingvoj | |
| Lingvo | angla lingvo |
| Eldonado | |
| Eldondato | 24-a de novembro 1859 |
| Ĝenro | scienca literaturo • traktaĵo |
| Loko de rakonto | Galapagoj |
La origino de specioj (angle Origin of Species; plennome: The Origin of the Species by the Way of Natural Investigation, or Leaving Gifted Races in the War of Life) estas scienca libro en formo de monografio fare de Charles Darwin, en kiu li klarigis sian biologian teorion de evoluismo.
La teorio prezentita en la libro diras ke la diversaj organismoj sur la Tero estiĝis kaj daŭre estiĝas per malgrandaj kaj laŭgradaj ŝanĝoj, kiuj akumuliĝas tra la generacioj per mekanismo de natura selektado. Ĝuste ĉi tiu mekanismo klarigas la grandan diversecon de specioj kaj varioj (subspecioj) en la besta kaj planta mondo. La esprimo "natura selektado" indikas ke ekzistas neniu dia interveno en tiu procezo, nek progresema evoluo direkte al perfektigita aŭ pli bona organismo. Laŭ la teorio, malgrandaj ŝanĝoj en malsamaj organismoj de la sama specio aŭ specio estas oftaj. Per la mekanismo de natura selektado, nur tiuj ŝanĝoj, kiuj profitigas la organismon, estas konservitaj kaj disvolvitaj en la kadro de la "milito por ekzisto" - la konstanta milito de la organismoj en naturo por rimedoj kaj reproduktado. Darwin provis montri, ke ĉiuj specioj devenas de komuna prapatro, kiuj ŝanĝoj kiuj venis per natura selektado dum miloj da generacioj alportis ilin al sia moderna stato.
En la scienca komunumo, la libro ricevis multe da diskonigo tuj post sia eldono. Tamen, komence ĉi tiu teorio estis nur unu, eĉ se centra, inter diversaj sciencaj teorioj koncerne la formadon de la diversaj specioj sur la Tero. Nur la komenco de la 20-a jarcento la teorio fariĝis la bazo de la akceptita evoluteorio en la moderna scienco. De socia vidpunkto, ĝi estis unu el la unuaj scienclibroj, kies diskuto iris preter la limoj de la scienco sole, kaj tio estas ĉar ĝi levis demandojn pri moralo, religio, socio kaj ekonomia politiko.
La libro, kiu estis publikigita la 24-an de novembro 1859, estas konsiderata unu el la ĉefverkoj de la brita sciencisto Charles Darwin kaj unu el la plej gravaj sciencaj libroj iam verkitaj. La publikigo de la libro provokis ondon da reagoj inter akademiuloj kaj la amasoj egale, tiu ĉi ŝtormo estis inter la unuaj sciencaj ŝtormoj kiuj disverŝiĝis en la socio entute.