Maniraptoroj

Maniraptoroj
Troveblo de fosilioj: Ĵurasio - ĉi-epoke
La manoj de deinoniko (maldekstre) kaj arkeopterigo (dekstre) estas tipaj maniraptoraj manoj
Biologia klasado
Regno: Animaloj Animalia Filumo: Ĥorduloj Chordata Klaso: Reptilioj Sauropsida Superordo: Dinosaŭroj Dinosauria Ordo: Saŭriskioj Saurischia Subordo: Teropodoj Theropoda (senranga familio) Maniraptoroj Maniraptora Gauthier, 1986
Subgrupoj
Vidu tekston
Aliaj Vikimediaj projektoj
Sistematiko en Vikispecioj
Komunejo pri Maniraptoroj
v • d • r

Maniraptoroj (Maniraptora = "man-kaptuloj") estas klado uzata en filogeneza taksonomio por priskribi la birdojn kaj la dinosaŭrojn al ili plej proksime parencaj. Ĝi estas fratina grupo al la ornitomimosaŭroj kaj en ĝi estas la ĉefaj subgrupoj de deinonikosaŭroj, oviraptorosaŭroj, terizinosaŭroideoj kaj birdoj. Maniraptoroj aperis inter la fosilioj dum la ĵurasio kaj vivadas hodiaŭ en la naŭ mil specioj de birdoj travivintaj.

Maniraptorojn karakterizas la longaj brakoj kaj manoj, kiel ankaŭ la manradika (karpa) osto en formo de duon-luno. Inter aliaj trajtoj komunaj al ĉiuj maniraptoroj estas la ĉeesto de forkosto, rigida vosto, plumoj, kaj longa, malantaŭen direktita pubosto. Ankaŭ la 'mortiga ungo' karakteriza por dromeosaŭroj eble estas primitiva trajto por ĉi tiu grupo, kvankam se tiel estas, kelkaj maniraptoraj evolulinioj perdis ĝin poste.

Kelkaj ĉi tiuj trajtoj, kiel la forkosto kaj la malantaŭen direktita pubosto, kiel ankaŭ truhava acetabulo (la truo en la koksosta kavaĵo kiu permesas rektan staradon, trajto komuna al ĉiuj dinosaŭroj), ŝajnas mankas ĉe la skansoriopterigedoj, kvankam ĉiuj ĝis nun trovitaj specimenoj estas ĵus-elkoviĝintoj kaj ilia stranga miksaĵo de "primitivaj" kaj "progresintaj" trajtoj povus ŝuldiĝi al ilia frua stadio de korpa evoluo. Iuj sciencistoj konsideras ilin vere primitivaj kaj hipotezas ke maniraptoroj disbranĉiĝis de la teropodoj tre frue aŭ eble ĉe evoluis de antaŭ-teropodaj dinosaŭroj.^[1]

Oni trovis modernajn flugostrukturajn plumojn ĉe preskaŭ ĉiuj konataj maniraptoraj subgrupoj, kaj flugopovon havis (aŭ havas) membroj de la birdofamilio kaj eble ankaŭ la dromeosaŭredoj.

1. ↑ Czerkas, S.A., and Yuan, C. (2002). "An arboreal maniraptoran from northeast China." Pp. 63-95 in Czerkas, S.J. (Ed.), Feathered Dinosaurs and the Origin of Flight. The Dinosaur Museum Journal 1. The Dinosaur Museum, Blanding, U.S.A. PDF abridged version