Trodikeco

Trodikeco
risko pri sano • malsano • simptomo aŭ signo • studfako
Portalo pri Medicino
v • d • r

Trodikeco aŭ trodikiĝo, aŭ ankaŭ obezeco^[1] (latine: adipositas aŭ obesitas), estas kronika malsano, kiu tre disvastiĝis tutmonde, ĉefe en riĉaj landoj. Laŭ kalkuloj tiu malsano respondecas pri 5 % de ĉiuj kuracaj kostoj en la industriigitaj landoj.

Temas pri troa akumulado de la grasa histo en la homa korpo​,^[2] tio estas, kiam la natura rezervo de energio de la homaj estaĵoj kaj de aliaj mamuloj — stokita en formo de korpa graso — pliiĝas ĝis punkto en kiu oni riskas jen la sanon jen la vivon. La obezeco estas la kvina ĉefa faktoro de risko je homa morto en la mondo. Ĉiujare mortas almenaŭ 2,8 milionoj de plenkreskaj personoj kiel konsekvenco de la obezeco.^[3]​

La Monda Organizaĵo pri Sano (MOS) difinas obezecon kiam la korpomasa indico (KMI, kvociento inter la pezo kaj la alteco de individuo kvadrate) estas egala aŭ supera al 30 kg/m².^[4]​ Ĝi konsideras ankaŭ signo de obezeco ventran perimetron ĉe viroj egala aŭ supera ol 102 cm kaj ĉe virinoj egala aŭ supera ol 88 cm.

La obezeco formas parton de la metabola sindromo kaj estas konata riskofaktoro, tio estas, ĝi indikas la antaŭpreteco al diversaj malsanoj, kelkaj el kiuj korvaskulaj, diabeto tipo 2,^[5]​ dormapneo, ikto kaj ostoartrito, same kiel por kelkaj formoj de kancero, misordoj de haŭto kaj de la digestosistemo.^[6][7]

Kvankam la obezeco estas individua klinika kondiĉo, ĝi iĝis grava problemo de publika sano kiu pli kaj pli pliiĝas:

	„ La obezeco estis atinginta epidemiajn proporciojn je tutmonda nivelo. [...] Kvankam antaŭe ĝi estis konsiderata problemo limigita al riĉaj landoj, en la aktualo la obezeco estas tre grava ankaŭ en mezriĉaj kaj pli malriĉaj landoj. ” — Artikolo de la Monda Organizaĵo pri Sano (MOS)

1. ↑ PIV NPIV Konsultita la 2an de Oktobro 2023. Eble obezeco markus nuancon rilate al trodikeco, kiel pli klinika, forta termino.
2. ↑ «Trastornos Alimentarios: Bulimia, Anorexia, Obesidad». www.saludnl.gob.mx (en angla). Konsultita la 28an de marto 2022.
3. ↑ «Obesidad y sobrepeso», noto n.º 311, en la retejo de la MOS, majo 2012. Konsultita la 27an de aŭgusto 2012.
4. ↑ Diez datos sobre la obesidad, clasificación del IMC, artikolo en la retejo de la MOS. Konsultita la 6an de junio 2011.
5. ↑ Alustiza Martínez, Elena (2020). «Abordaje de factores de riesgo de diabetes tipo 2.». Anales de Pediatría.
6. ↑ National Heart, Lung, and Blood Institute. Clinical Guidelines on the Identification, Evaluation, and Treatment of Overweight and Obesity in Adults. International Medical Publishing, Inc. ISBN 1-58808-002-1.
7. ↑ Haslam DW, James WP (2005). «Obesity». Lancet 366 (9492): 1197-209. PMID 16198769. doi:10.1016/S0140-6736(05)67483-1.