Tujono

Tujono
Alfa-tujono
Beta-tujono
Tridimensia kemia strukturo de la alfa-tujono.
Plata kemia strukturo de la izo-tujono.
Tujo, arbo kiu enhavas tujonon.
Alternativa(j) nomo(j)
α-tujono β-tujono Izotujono Absintolo Tujanono
Kemia formulo	C10H16O
PubChem-kodo	α - 11027 β-tujono α-β tujono
ChemSpider kodo	α-tujono β-tujono
CAS-numero-kodo	α β-tujono α-tujono β-tujono
Fizikaj proprecoj
Aspekto	senkolora likvaĵo kun agrabla refreŝiga mentolsimila odoro
Molmaso	152.2334 g mol−1
Smiles	O=C1[C@H](C)[C@@H]2[C@](C(C)C)(C1)C2 (α-tujono)
Denseco	0.92 g/cm3 (likva)
Refrakta indico	${\displaystyle n_{761}^{20}}$ 1,455
Fandopunkto	−19.2 °C
Bolpunkto	200.5 °C (394 ℉; 474 K) (β-tujono)
Solvebleco	Akvo:Nesolvebla Etanolo: Solvebla[1]
Acideco (pKa)	-7.42
Mortiga dozo (LD50)	500 mg/kg
Ekflama temperaturo	64 °C (147.2 ℉)
Sekurecaj Indikoj
Risko	R10 R22 R38 R43
Sekureco	S2 S24 S37 S60
Pridanĝeraj indikoj
Danĝero F Brulema N Damaĝaj substancoj Xi Irita
GHS etikedigo de kemiaĵoj[2][3]
GHS Damaĝo-piktogramo
GHS Signalvorto	Averto
GHS Deklaroj pri damaĝoj	H301, H302, H317, H412
GHS Deklaroj pri antaŭgardoj	P264, P270, P273, P280, P301+310, P301+312, P302+352, P321, P330, P405, P501
Escepte kiam indikitaj, datumoj estas prezentataj laŭ iliaj normaj kondiĉoj pri temperaturo kaj premo (25 °C kaj 100 kPa)

Tujono estas ketono kaj unuterpeno nature okazanta laŭ du stereoizomeraj formoj alfa- kaj beta- tujonoj. Ĝia odoro estas mentoleca kaj la mentolo estas konata pro ties kuracigaj kaj restaŭrigaj proprecoj. La oleo de la Artemisia absinthium enhavas inter 40% ĝis 60% da tujono.

Artemiso estis la nomo de la greka ĉasdiino al kiu la absinto, ĉefa ingredienco de la drinkaĵo, estis foroferita laŭ ĝia natura formo, sen la aldono de kolorigiloj, nur kun alkoholo farita el cerealoj krom la herboj Artemisia absinthium, fenkolo kaj la anizo el unua kvalito.

Kvankam ĝi estas pli bone konata kiel kemia substanco en la absinta drinkaĵo, antaŭnelongaj studoj malkaŝis ke la absinto enhavas nur etajn kvantojn da tujono, do, estas neprobable ke la tujono respondecas pri la supozeblaj halucinaj efektoj de la absinto.

En multaj landoj, la kvanto da tujono permesita en manĝaj aŭ trinkaj produktoj estas kontrolita de la registaro. tujono, kiel komponaĵo de pluraj esencoleoj, same uzatas en parfumfabrikado. Malgraŭ tio, tujono estas iomete venena, ĉefe en altaj dozoj aŭ ripetitaj uzoj, pro tio ke tujono estas neŭrotoksino. Inhalado de altaj koncentriĝoj provokas konvulsiojn, tremadojn, paralizojn, vomojn kaj abortigojn pro refleksoj de uteraj kuntiriĝoj kaj utersangado^[4]. Oni diras ke pluraj artistoj faris trouzojn de la absinto samkiel Vincent van Gogh (1853-1890) ^[5], Charles Baudelaire (1821-1867), Édouard Manet (1832-1883), Edgar Degas (1834-1917), Paul Verlaine (1844-1896) kaj Toulouse-Lautrec (1864-1901).

1. ↑ Home Distiller^{[rompita ligilo]}
2. ↑ Carl Roth
3. ↑ PubChem
4. ↑ Chemistry World
5. ↑ The Effects of Diseases, Drugs, and Chemicals on the Creativity and Productivity of Famous Sculptors, Classic Painters, Classic Music Composers, and Authors^{[rompita ligilo]}