Woke

Woke [elp. ŭo:k] derivata de la afro-usonangla esprimo "staying woke" ('resti vekita' aŭ alivortumite 'esti por pli da respekto kaj egaleco' aŭ kontraŭ rasismo) kaj rilatas al konscio aŭ sentemo pri homaj rajtoj aŭ problemoj rilate al sociaj maljustaĵoj kiel diskriminacio kaj rasismo kontraŭ malplimultoj en la socio ^[1][2]. En tiu konteksto la vorto estas ofte uzata fare de aktivuloj okupiĝantaj pri socia justeco kiel virinaj rajtoj kaj rajtoj de malplimultoj.

La termino estas uzata malsame. Ekde ĉirkaŭ 2020, la esprimo "woke" ĉiam pli evoluis al negative ŝargita esprimo, kiel akuzo de troa politika korekteco aŭ asociata kun nuliga kulturo (angle: cancel culture) kaj malvolan memcenzuron. Ĝi estis temo de interretaj memeoj, sarkasma vortumo kaj kritiko^[3]. Tamen la Woke-movadon ankaŭ havas pozitivajn aspektojn kiel ekzemple la konscion pri povostrukturoj kiuj entrudiĝis en iuj lingvoj kiel ekzemple la vorto 'homme' kiu en la franca lingvo kaj signifas 'viro' kaj 'homo'^[4].

1. ↑ (en) Butterworth, Benjamin, What does 'woke' actually mean, and why are some people so angry about it?. inews.co.uk, la 26-an de junio 2021.
2. ↑ (nl) Selma Franssen, Woke, nieuwsindeklas.be, la 10-an de novembro 2021.
3. ↑ (en) "Public split on whether 'woke' is compliment or insult, and unsure what 'culture wars' means – despite huge surge in media coverage", King's College London, la 26-an de majo 2021.
4. ↑ (nl) Michiel Leen, 'Nom de Dieux' van Willem Elias: 'Blasfemie gaat tegen het woke-discours in', BRUZZ, la 6-an de decembro 2024.