2023-2025eko Israel-Palestina gerra

Egunotan albiste da artikulu honetako gaia. Litekeena da orri honetako informazioa edozein unetan aldatzea, beraz.

2023-2025eko Israel-Palestina gerra
Arabiar-israeldar gatazka
Legenda:    Gazako Zerrenda    Israelek okupatutako Gazako Zerrendako eremuak. (ikus, baita ere, gatazkaren mapa detaileduna)
Data	2023ko urriak 7 – egun (1 urte, 3 hilabete eta 25 egun)
Lekua	Israel eta Gazako Zerrenda, Palestina
Egoera	Martxan Israelgo militarrek Gazako Zerrendari erabateko setioa jarri, bonbardatu eta inbaditu. Zisjordanian, Israelgo armadak eta kolonoek palestinarren kontrako askotariko eraso eta hilketak egin. Libano hegoaldean, Israel eta Hezbollah-ren arteko erasoak eta tentsio militarra handitu.
Gudulariak
Gazako Zerrenda Hamas1 PIJ PFLP DFLPo Lehoien Gordeleku[1] Hezbola[2] Izz ad-Din al-Qassam Brigadak Al-Quds Brigadak Abu Ali Mustafa Brigadak Erresistentzia Nazionalerako Brigadak[3]  Israel Israelgo Defentsa Indarrak Israelgo Polizia
Buruzagiak
Ismail Haniyeh Mohammed Deif Abu Obaida Hassan Nasrallah Benjamin Netanyahu Isaac Herzog Yoav Gallant Herzi Halevi Kobi Shabtai
Indarra
Hamasen miliziak[4] 15.000-40.000 miliziano[4] 30.000 kohete? [4] Erasoko errifleak[4] Metrailadore astunak[4] Kohete bidezko granadak[4] Tanke kontrako armak[4] Israelgo armada 350.000 gerlari aktibo[5] 2.200+ tanke[6] 530 artilleria elementu[6] 339 gerra hegazkin; 142 helikoptero[6] Burdinazko Ganga defentsa sistema[6] 49 gerra itsasontzi;[6] 5 urpekontzi[6]
Galerak
Gazako palestinarretan: 41.870+ hildako (16.765 haur inguru)[7] eta 64 kazetari, abenduaren 16 arte)[8] 97.166+ zauriturik[7] 10.000+ desagerturik[7] Bizilekuen % 50+ kalteturik/suntsiturik[7] Saltokien % 80 kalteturik/suntsiturik[7] 267 otoizleku kalteturik/suntsiturik[7] Errepide azpiegituraren % 68 kalteturik[7] Soro lursailen % 68 kalteturik[7] 17 ospitale 36tik partzialki funtzionatzen[7] Lurpeko putzuen % 83 ez erabilgarri[7] Ikastetxeen % 87+ kalteturik/suntsiturik[7] Zisjordaniako palestinarretan: 742+ hildako (163+ haur)[7] 6.250+ zauritu[7] NBEren arabera: 2.300.000+ desplazatu[9] Israeldarretan: 1.139+ hildako[7] 8,730+ zauritu[7] 242 bahitu inguru[10] (120 baino gehiago jada aske)[11]
17 nepaldar Hamasek bahiturik, beste 7 zauritu[12] 2 thailandiar hildako, 11 bahitu eta 8 zauritu[13][14] mediku indonesiar bat, Israelek hildakoa[15]

2023-2025eko Israel-Palestina gerra —orobat 2023-2025eko Israel-Gaza gerra edo 2023-2025eko Israel-Hamas gerra deitua— Ekialde Hurbileko krisi eta gerra zabal bat da, 2023ko urriaren 7an hasia eta oraindik amaitu gabea. Egun horretan, Gazako zerrendatik, hango erakunde politiko-militarrek, Hamas buru zutela, Israeli eraso zioten eskualde mugakideetan. Israelek, kontraerasoan, komando palestinarrak kanporatu zituen, eta eraso iraunkor eta gogor bati ekin zion Hamasen eta, oro har, Gazako palestinarren kontra, lurraldearen setio orokorra eta lehorreko inbasioa eginda. Ofentsiba militar horrek hondamendi orokorra ekarri dio Gazari, hala bertako biztanleei nola bizi azpiegiturei. Faseka, Israelek Zisjordaniara zabaldu zituen operazio militarrak.

Lehendabiziko erasoan, palestinar erakunde militarrek 250 gatibu inguru eraman zituzten atzera Gazara, eta Israelen zeuden 1.200 pertsona inguru hil ziren, ordu arteko Gaza-Israel krisietan ikusi gabea. Heriotza kopuru horretan, Israelgo Armadak berak hildakoak zenbatu behar dira; Gazara ihesi zihoazen ibilgailuei eraso baitzien, eta bereizi gabe hil zituen hala palestinar gudariak nola bahituak. Israelgo Armadako 635 soldadu hil dira 2023ko urriaren 7tik 2024ko maiatzaren 27a arte, palestinarrekin borroketan edo armakideek hilda.^[16][17] Israelen kontra, hainbat kohete jaurti dira, baina gehienak neutralizatuak izaten dira heldu baino lehen, Israelen Burdinazko Kupula defentsa sistemari esker.

Israelek Gazako pertsonak eta eraikinak bereizi gabe bonbardatu ditu, era guztietako hornidura moztu, eta milioi bat pertsonaz gorako Gazako hainbat eremu herritarrez husteko agindu. Gerra hau hasi eta lau hilabetera, milioi bat palestinarrek Gazaren hegoaldean bilatu dute aterpe, eta gosetea zabaldu da. Egiaztatu da Israelen erasoek 40.000 palestinarretik gora hil dituztela, eta hamar milaka zauritu eragin. Hala ere, zenbaketa positibotik at, kalkulatu da 200.000 palestinar inguru hil direla.^[18]

Biztanleria zibilaren kontrako Israelen eraso errepikakor, masibo eta latzek gerra krimenen eta gerrari buruzko nazioarteko hitzarmenak urratzearen akusazioak erakarri dizkio estatu sionistari. NBEk bertako inoizko giza hondamendi handiena deitu dio, eta bere Gazako mandatariak eta bertako zein munduko eragile politiko zein humanitario ugarik «genozidiotzat» jo dute palestinarren kontrako Israelen operazioa. Israeldar oldarra Zisjordaniara eta beste eskualde mugakide batzuetara hedatu zen, AEBren babes militarraz. Nazioarteko krisi politiko handiena da Ukrainako inbasioa hasiz geroztik, eta nazioartea bi polo nagusitan banatu du: Mendebaldeko herrialde gehienek israeldar inbaditzaileak babesten eta armaz hornitzen jarraitu dute; gainerako herrialdeen artean, gehienak palestinar inbadituak babestearen alde agertu dira.

1. ↑ Qassam Brigades announces control of 'Erez Crossing'. 7 October 2023 jatorrizkotik artxibatua (artxibatze data: 7 October 2023) (Noiz kontsultatua: 7 October 2023).
2. ↑ (Ingelesez) Israel Army Fires Artillery at Lebanon as Hezbollah Claims Attack. jatorrizkotik artxibatua (artxibatze data: 8 October 2023) (Noiz kontsultatua: 8 October 2023).
3. ↑ «Al-Qassam fighters engage IOF on seven fronts outside Gaza: Statement» Al Mayadeen English 8 October 2023 (Noiz kontsultatua: 8 October 2023).
4. ↑ ^{a b c d e f g} Aipuaren errorea: Konpondu beharreko erreferentzia kodea dago orri honetan: ez da testurik eman france 24 - 1 izeneko erreferentziarako
5. ↑ Kusovac, Zoran. (25 October 2023). «Analysis: Why hasn’t Israel launched a ground invasion of Gaza yet?» Al-Jazeera (Noiz kontsultatua: 28 October 2023).>
6. ↑ ^{a b c d e f} Aipuaren errorea: Konpondu beharreko erreferentzia kodea dago orri honetan: ez da testurik eman :5 izeneko erreferentziarako
7. ↑ ^{a b c d e f g h i j k l m n o} «Israel-Gaza war in maps and charts: Live Tracker» Al-Jazeera (Noiz kontsultatua: 11 November 2023).
8. ↑ (Gaztelaniaz) Israel reconoce que los tres rehenes que mató en Gaza iban sin camiseta y con una bandera blanca. artxibatua (artxibatze data: 19 December 2023). Errorea: «|artxibo-data=» zehazten baduzu «|artxibo-url=» ere zehaztu beharko duzu (Noiz kontsultatua: 18 December 2023).
9. ↑ (Ingelesez) https://www.aljazeera.com/news/2023/12/29/tens-of-thousands-forced-to-flee-again-as-israel-expands-gaza-offensive. artxibatua (artxibatze data: 29 December 2023). Errorea: «|artxibo-data=» zehazten baduzu «|artxibo-url=» ere zehaztu beharko duzu (Noiz kontsultatua: 01 January 2024).
10. ↑ Kopuru nagusiak, Gazan hildakoak 9.200 baino gehiago jada. artxibatua (artxibatze data: 11 November 2023). Errorea: «|artxibo-data=» zehazten baduzu «|artxibo-url=» ere zehaztu beharko duzu (Noiz kontsultatua: 01 January 2024).
11. ↑ Txantiloi:En-UK Many hostages released by Hamas still being treated for trauma. artxibatua (artxibatze data: 28 December 2023). Errorea: «|artxibo-data=» zehazten baduzu «|artxibo-url=» ere zehaztu beharko duzu (Noiz kontsultatua: 01 January 2024).
12. ↑ At least 7 Nepali injured, 17 held captive by Hamas in Israel. 7 October 2023 jatorrizkotik artxibatua (artxibatze data: 7 October 2023) (Noiz kontsultatua: 7 October 2023).
13. ↑ (Ingelesez) 2 Thais killed, 8 injured, 11 kidnapped in Hamas attack on Israel. (Noiz kontsultatua: 8 October 2023).
14. ↑ Two Thais killed in Israel-Gaza violence, says Thailand PM. 8 October 2023.
15. ↑ https://en.antaranews.com/news/295563/indonesias-mer-c-condemns-israeli-strikes-killing-its-staff-in-gaza
16. ↑ «Hamasek suziriak bota ditu Tel Aviven aurka, sei hilabetetan lehen aldiz» Argia (Noiz kontsultatua: 2024-05-28).
17. ↑ (Ingelesez) Erlanger, Steven. (7 October 2023). «An Attack From Gaza and an Israeli Declaration of War. Now What?» The New York Times ISSN 0362-4331..
18. ↑ «‘The Lancet’ aldizkariak Gazan Israelek hildakoak zenbat izan daitezkeen kalkulatu du: ia 200.000 pertsona» Argia (Noiz kontsultatua: 2024-07-27).