Ar

Marte erromatar gerra-jainkoaren ikurra, arrak adierazteko erabiltzen duguna
Beste esanahi batzuen berri izateko, ikus: «Ar (argipena)»

Arra (ikurra: ♂) sexuaren bidez ugaltzen diren izaki bizidunen sexuetako bat da, espermatozoideak edo polena sortzeko gaitasuna duten banakoen sexua, alegia. Arrak sortzen duen gametoa emeek sortzen duten handiagoarekin batzen da, obulua, ernalketan zehar[1][2][3]. Ar batek ez du gaitasunik sexu-ugalketa bere kabuz egiteko, ez badu gutxienez eme baten obulu batera sarbidea, baina badaude ugalketa asexuala ere egin dezaketen organismoak[4]. Ugaztun ar gehienek, baita gizakiek ere, Y kromosoma bat dute[5][6], testosterona kopuru handiak sortzeko aukera ematen diona, eta gizonezkoaren ugaltze-aparatua garatzen duena.

Gizakien kasuan, ar terminoa ere erabiltzen da generoa izendatzeko, genero-rolak eta genero identitatea eztabaidatzen denean, gizon erabili beharrean[7].

  1. Lehtonen, Jussi; Parker, Geoff A.. (2014-12-01). «Gamete competition, gamete limitation, and the evolution of the two sexes» Molecular Human Reproduction 20 (12): 1161–1168.  doi:10.1093/molehr/gau068. ISSN 1360-9947. (Noiz kontsultatua: 2025-01-01).
  2. Fusco, Giuseppe; Minelli, Alessandro. (2019). The biology of reproduction. Cambridge University Press ISBN 978-1-108-49985-9. (Noiz kontsultatua: 2025-01-01).
  3. A dictionary of biology. (7th ed. argitaraldia) Oxford university press 2015 ISBN 978-0-19-871437-8. (Noiz kontsultatua: 2025-01-01).
  4. Lively, Curtis M.. (2010-03-01). «A Review of Red Queen Models for the Persistence of Obligate Sexual Reproduction» Journal of Heredity 101 (suppl_1): S13–S20.  doi:10.1093/jhered/esq010. ISSN 0022-1503. (Noiz kontsultatua: 2025-01-01).
  5. (Ingelesez) «Y chromosome: MedlinePlus Genetics» medlineplus.gov (Noiz kontsultatua: 2025-01-01).
  6. (Ingelesez) «Y Chromosome» www.genome.gov (Noiz kontsultatua: 2025-01-01).
  7. (Ingelesez) Palazzani, Laura. (2012-08-18). Gender in Philosophy and Law. Springer Science & Business Media ISBN 978-94-007-4991-7. (Noiz kontsultatua: 2025-01-01).

From Wikipedia, the free encyclopedia · View on Wikipedia

Developed by Nelliwinne